Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

3.
 
SIPманзиллари 
 
Дастлабки мисолларда Бобнинг SIP манзилини: Боб@193... эди. Бироқ 
биз кўпи гар жуда кўп бўлмаса-SIPe-mail манзилларига ўхшаш манзилнигина 
кўрамиз. Масалан Бобнинг манзили 
Боб@domain.com
бўлиши мумкин. Алиcе 
нинг SIPси таклиф хатини жўнатганда хат бу e-mail га ўхшаш манзилни ўз 
ичига оларди; SIP асосий системаси кейин Боб ишлаётган(буни кейин 
муҳокама қиламиз) IP сини хат тор-мор қилади. Бошқа SIP манзили учун 
формалар Бобнинг эски қўнғироқ рақамлари ёки оддий Бобнинг 

---

285 
биринчи|ўрта|охирги исми бўлиши мумкин. 
SIPнинг қизиқарли муҳим тарафи улар Wеб бўлимларида ўз ичига 
олиниши мумкин, худди одамларнинг e-mail манзиллари Wеб бўлимларида 
URL билан ўз ичига олинганидек. Масалан тасаввур қилинг Бобнинг шахсий 
сайти бор ва у унга қўнғироқ қилиши учун кўплаб ташриф буюрувчиларга 
методлар 
билан 
таъминлашни 
ҳоҳлайди. 
У 
кейин 
оддий 
URLSIP
Боб@domain.com
ни ўз ичига олишини қила олади. Ташриф 
буюрувчи URL ни босганда SIP сўровномаси ташриф буюрувчиникидаги 
бошатилади ва кирувчи хат Бобга жўнатилади. 
SIP хабарлари 
 
SIPдаги бу қисқа таништирувда биз барча SIP хат турларини 
қамраб олмаймиз. Ўрнига биз кирувчи SP хатига қисқа назар соламиз. 
Келинг яна тасаввур қиламиз Алиcе Бобга VoIP қўнғироқни бошлашни 
ҳоҳлайди ва бу вақтда Алиcе фақатгина Бобнинг манзили 
Боб@domain.com
ни билади ва IP манзилни, ҳозирда Боб фойдаланаётган билмайди кейин 
унинг хати мана бу кўринишда бўлиши мумкин. 
ТашрифбуюрувчийўналишSIPверсиясиниўзичигаолади, 
HTTPтаклифхатиқилгандек. 
SIPхатиSIPобектиорқалиўтгандаувиатехтинибошлайди, 
IPобектманзилиникўрсатувчи e-mailхатигаўхшаш, SIPхатитехтлиниясидан 
1техтлиниясиниўзичигаолади. Хат-Қўнғироқ-IPсини, қўнғироқнианиқловчи, 
ўзичигаолади, 
махсусизоҳланганқўнғироқ 
(е-маилдагиIPхатигаўхшаш). 
Утаркибийтуртехтлинияси, 
яъниуSIPхатидаамалгаоширилганқониқишитасвирлашдаишлатилганформатн
ианиқлайди. 
Уянатехтлиниядақоноқиладиганузунликниўзичигаоладиваухатлардагиузунли
книбайтлардатаъминлайди. 
Ниҳоятетказишжараёниқайтганданвалинияозиқлантирилгандансўнгпулбилан
хатқониқишнихосилқилади. Натижада қониқиш Алиcенинг аудиони қандай 
олишни ҳоҳлашигача IP си ҳақида маълумотларни таъминлайди.