Сборник научных трудов Международной научно- практической конференции«цифровизация в обучении гуманитарных дисциплин в медицинском высшем образовании»тгси, 5 марта 2022 года

ИЖТИМОИЙ СОҲАДАГИ КОММУНИКАТИВ КОМПЕТЕНТЛИК 
Ёрова Сайёра Каримовна, 
Самарқанд Давлат Тиббиёт Институти,
Тиллар кафедраси, инглиз тили ўқитувчиси 
[e-mail] 
Мубашер Ахмад, 
Самарқанд Давлат Тиббиёт Институти,
Халкаро Стоматология Факультети 
2 курс талабаси
 
 
Ижтимоий соҳадаги коммуникатив компетентлик мулоқотга кириши 
имкониятини баҳолаш билан белгиланади. У ўз ичига мулоқот мавзуси 
борасидаги хабардорлик, мулоқотдаги ўз ўрнини баҳолаш (тингловчи ёки 
мулоқотдошларга қай даражада нутқий таъсир ўтказаолиш), мулоқот жараёнида 
муҳим қарорларни қабул қилиш (умумий ва хусусий эҳтиёжларни, 
қизиқишларни аниқлаш, маълум коммуникатив қоидаларга амал қилиш ва нутқ 
вазиятига мослаштириш, нутқий вазиятни кескинлашувга йўл қўймаслик), 
коммуникатив атегия ва тактикалардан самарали фойдаланиш; мақсад қилинган 
умумий натижага эришиш кабиларда намоён бўлади.
Коммуникатив йўналганликда шахснинг мулоқотга бўлган муносабатини 
белгиловчи интегратив сифати назарда тутилади. Мазкур компетентлик 
мулоқотга киришиш ва умуман мулоқотга оид бўлган билим ва кўникмаларни 
эгаллаш, шахснинг ахлоқий норамалари, қизиқишлари, атроф-муҳит ва уни ўраб 
турган кишиларга нисбатан муносабатига таъсир этади ва шакллантиради. 
Мулоқот йўналишининг юқори ёки қуйи даражада кечиши мулоқотнинг 
таркибий қисмларини ифода хусусиятига боғлиқ тарзда амалга оширилади.
Ижтимоий-коммуникатив ҳодиса мулоқот кечимини ривожлантирувчи 
восита сифатида ҳам баҳоланади. Бунда, мулоқотдошнинг мазкур суҳбат учун 
тайёр бўлиши, ушбу мулоқот мавзуси борасида билим ва кўникмага эга бўлиши, 
мулоқот кечимини таъминлашга иштиёқнинг мавжудлиги кабилар муҳим 
аҳамиятга эга. Коммуникатив йўналганликнинг юқори даражаси мулоқот 
мавзусининг адресат учун ҳам адресант учун ҳам қизиқарли бўлиши, мазуга доир 
маълумотларнинг етарли бўлишига боғлиқ. Бунда мулоқотдошлар суҳбатга фаол 

---

407 
киришади, суҳбат жараёни очиқ кўринишда амалга ошади. Тиббиёт соҳасида 
бемор ва врачнинг бемордаги кассалик ташҳизлари ва беморнинг ўз касаллиги 
борасидаги фикрларининг мос келиши, врач ифодалайдиган тил бирликларининг 
бемор учун тушунарли бўлиши мисол бўлади. Коммуникатив йўналганликнинг 
қуйи даражаси қизиқишларнинг мос келмаслиги, мулоқотдошларнинг бирида 
мулоқотга киришиш истагиниг йўқлаги ёки мулоқотдошларнинг бирида 
кайфиятнинг йўқлиги, фикр ва хаёлининг шахсий муаммоларда бўлиши, ўзини 
ёмон хис этишига боғлиқ. Тиббиёт соҳасида коммуникатив йўналганликнинг 
қуйи даражаси беморнинг тиббиёт соҳаси борасида умуман билим ва 
кўникманинг етарли бўлмаслиги, врач томонидан мулоқотдош учун таниш 
бўлмаган атамаларнинг кенг қўлланилиши, врач томонидан беморнинг психо-
эмоционал ҳолатини баҳолай олмаслик, беморнинг ўта тушкин кайфиятда 
бўлиши кабиларга алоқадор бўлиши мумкин.