Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Ko‘rsatuvlarni hodisa joyida tekshirishning protsessual tartibi va 
taktikasi 
Ko‘rsatuvlarni hodisa sodir bo‘lgan joyda tekshirish ko‘rsatuvlari 
tekshirilayotgan 
shaxs 
unutilgan 
faktlar 
va 
holatlarni 
eslash 
jarayonlarining faollashuvi natijasida xabar qiladigan to‘ldirishlar 
hisobiga voqeaning ish uchun ahamiyatga molik bo‘lgan tafsilotlari va 
holatlarini aniqlash imkonini beradi. Hodisa sodir bo‘lgan joy sharoitlari 
tiklanishi ta’sirida ularning jonlanishi – xotirada gavdalanishi yuz 
beradi. Bundan tashqari, ko‘rsatuvlari tekshirilayotgan shaxs jinoyatni 
sodir etish quroli, jabrlanuvchining murdasi, unga tegishli bo‘lgan 
narsalar yashirib qo‘yilgan joyni ko‘rsatishi mumkin.
Ko‘rsatuvni hodisa joyida tekshirishning protsessual qoidasi JPK 
133-moddasida ko‘rsatilgan bo‘lib, unga binoan mazkur tergov 

---

233 
harakatini o‘tkazish oldidan surishtiruvchi yoki tergovchi xolislar 
ishtirokida tekshirilayotgan ko‘rsatuvlarni e’lon qiladi. Ko‘rsatuv bergan 
shaxsdan ularning to‘g‘ri yoki noto‘g‘riligini, qo‘shimcha va 
o‘zgartirishlar kiritishga ehtiyoj bor yoki yo‘qligini so‘raydi, 
tekshirishning maqsadi va tartibini tushuntiradi. Basharti guvoh yoki 
jabrlanuvchining ko‘rsatuvlari tekshirilayotgan bo‘lsa, ular ko‘rsatuv 
berishdan bosh tortganlik va atayin yolg‘on ko‘rsatuv berganlik uchun 
jinoiy javobgarlik haqida ogohlantiriladi.
Ushbu tergov harakati ilgari so‘roq qilingan shaxs tergov 
qilinayotgan jinoyat, uning moddiy sharoitlari, ayrim holatlari va 
tafsilotlari to‘g‘risida chindan ham xabardorligini aniqlashga qaratiladi. 
Hodisa sodir bo‘lgan joy sharoitlari bilan ishni o‘z yurituviga boshqa 
tergovchidan qabul qilib olgan va hodisa sodir bo‘lgan joyni o‘zi 
ko‘zdan kechirmagan tergovchining tanishishi ham maqsadga muvofiq. 
SHunda u guvohlar, jabrlanuvchi, ayblanuvchining ko‘rsatuvlarini 
tushunishi va baholashi oson bo‘ladi.
Ko‘rsatuvlarni hodisa sodir bo‘lgan joyda tekshirish shunday 
tashkil etilishi, o‘tkazilishi va qayd etilishi lozimki, keyinchalik uning 
natijalariga shubha tug‘ilmasin. Ko‘rsatuvlarni hodisa sodir bo‘lgan 
joyda tekshirish niqobi ostida o‘z aybiga iqror bo‘lib arz qilishni 
mustahkamlash harakatlarini o‘tkazishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Xolislarni 
tanlab 
olayotganda 
bu 
odamlar 
o‘tkazish 
mo‘ljallanayotgan tergov harakatining ancha murakkab tafsilotlarini 
tushunish va eslab qolishga qodir ekaniga ishonch hosil qilish zarur. 
Bo‘lg‘usi tekshiruv mohiyati, uning maqsad va vazifalari ularga 
tushuntirilishi, ular tergov harakatini o‘tkazish jarayoni va uning