Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

 
 
 
 
Hujjatlarni qalbakilashtirish usullari 
O‘zgalar mulkini turli usullarda talon-taroj qilish jinoyatlari ko‘p 
hollarda soxta hujjatlar qo‘llanib sodir etiladi. Ko‘rinishdan to‘g‘ri va 
qonuniy rasmiylashtirilgan hujjatlardagi ma’lumotlar haqiqatdan yiroq 
bo‘lib, jinoiy unsurlar o‘zlarining foydasiga moslab, soxta hujjatlarni 
rasmiy hujjat blankalarida aks ettiradilar. Qoidaga moslab imzolar va 
muhrlar bilan tasdiqlab, unga haqiqiy, qonuniy tus beradilar. 
Bunday jinoyatlarni tergov qilish jarayonida hujjatlar soxtaligini 
aniqlash uchun shubhali bo‘lgan hujjatdagi ma’lumotni tekshirib, uning 
mazmuni boshqa nusxadagi ma’lumotga to‘g‘ri kelishi, navbatdagi 
operatsiyalarni aks ettiruvchi hujjatlarga mos kelish kelmasligini 
aniqlash bilan hal etiladi. Ba’zida bunday ma’lumotlarni moddiy 
javobgar shaxslarning javobini aks ettiruvchi yozuvlarni ko‘zdan 
kechirish natijasida ham olish mumkin bo‘ladi. 
Hujjatlarga moddiy o‘zgartirishlar kiritish bilan qalbakilashtirilgan 
hollarni tekshirishda quyidagi belgilarga e’tibor berish lozim. 
1. Hujjatning matnidagi ayrim yozuvlarni (harf, raqam, imzo) 
o‘chirish va o‘rniga boshqa yozuv kiritish.
O‘chirish natijasida qog‘ozni ustki silliq qatlami zararlanadi. 
Qog‘oz tolalarining hurpayishi va rangi bir muncha o‘zgarishi 
kuzatiladi, o‘chirilgan joydagi yozuvlarning ayrim shtrixlari va bo‘yoq 
qoldiqlari saqlanib qoladi. Hujjat matni maxsus blankada bajarilgan 
Esda tuting! 
Hujjatlarni qalbakilashtirishning ikki turi mavjud: 
1)
 
soxtalashtirish –
hujjatning umumiy shakli to‘g‘ri bo‘lib, 
undagi ma’lumot to‘laligicha yoki qisman soxta bo‘ladi (masalan, 
moddiy mablag‘ni sarf qilish hujjatida soxta ma’lumotni 
rasmiylashtirish tushuniladi);
2)