Omuxta yem texno 111

Hayvonlardan olinadigan ozuqa unlarining sifat me`yorlari. 
Tashqi ko`rinishi quruq, zich guvalachalarsiz, bosganda sochilib ketmaydigan 
Xidi uziga xos, ammo chirigan va dimikkan xidsiz. 
Aralashma
teshik diametrlari 3 mmli elakda elaganda uning koldigi (yirik 
aralashma ko`rinishda bo`lakchalar diametri 5 mm gacha) 5% dan oshmasligi kerak.
Byog`ona aralashmalar ruxsat berilmaydi, faqatgina bo`lakchalar razmeri 2 mm dan 
katta bo`lmagan metal aralashmalar miqdori 1 t 1-nav unga 150g va 1t 2 - va 3 nav 
unga 200 g miqdorida, bo`lakchalar razmerlari 1,5 dan 2 mm gacha bo`lsa 1 t unga 20 
g gacha ruxsat beriladi. O`tkir kirrali bo`lakchalar ruxsat berilmaydi. 
2.7. Mineral xom ashyolar, mikroelyementlar. 
Mineral moddalar oziqlanishi uchun juda zarur bo`lib ularning yetishmasligi tufayli 
hayvon organizmining me`yoriy hayot faoliyati ta`minlab bo`lmaydi. 
Agar tabiiy yemlar bilan qishloq xo`jalik hayvonlarining mineral moddalarga 
bo`lgan talabi kondirilmasa, u holda mineralli ozuqalar qo`llaniladi.
Hozirgi paytda oddiy murakkab mineral aralashmalar keng qo`llaniladi, qaysiki ular 
hayvon ratsionidagi mineral moddalar miqdorini e`tiborga olgan holda tuziladi. 
Mineral ozuqa sifatida osh tuzi, bur travertii uni, molyuska chiganogi yormasi va 
uni, oxak, suyak uni qo`llaniladi. Ba`zan mineral qo`shimchalarga va omixta yemga 
kobal’t tuzi, yod, marganets, rux tuzlari va boshqalar kushiladi. Bu moddalar 
sezilarsiz miqdorda olinadi. Birok ularning ahamiyati buyuk, shu sababli bu mineral 
elyementlar vitaminlar, fermentlar tarkibiga kiradi va hayvon organizmida moddalar 
almashinuvida faol ishtirok etadi.
Osh tuzi. Osh tuzi omixta yem tarkibiga kontsentratlar aralashmasida maydalangan 
holda yoki mezuntsov (glibovoy soli) xolida kiritiladi.

---

27 
U ratsionni natriy va kaliyga boyitadi va shuning bilan birga yemning mazasini 
yaxshilaydi, hayvonlarning ishtaxasini oshiradi.
Tuprok va suv tarkibida yodi kam bo`lgan erlarda joshlashgan xo`jaliklarda 
hayvonlar yodlangan tuz bilan boqiladi.
Mineral qo`shimchalar va omixta yem tarkibida ishlatiladigan tuzlar quyidagi 
talablarga javob berishi kerak: 
a) 5% - li eritma byog`ona mazalarsiz toza tuz ta`miga ega bo`lishi kerak; 
b) xidga ega bo`lmasligi kerak:
v) ok rangli bo`lishi kerak, birok kelib chiqishidan kul rang, sargish va pushti rang 
ruxsat beriladi; 
g) kuzga tashlanadigan byog`ona mexaniq ifloslantiruvchilar saqlamasligi kerak; 
YAnchilgan tuz bo`lakchalari razmeridan bog`liq holda quyidagi maydalangan 
tuzga bo`linadi, tavsiflari 8-jadvalda keltirilgan. 
Jadval-10 
Osh tuzi navlarining tavsifi 
Navi va maydalangan 
tuz nomeri 
Tur burchak teshikli 
elak razmeri, mm 
Elakdan o`tuvchi tuz 
miqdori, %, ko`p yemas 
Oliy va birinchi nav uchun
№
0 
0,8 
90 
№
1 
1,2 
90 
№
2 
2,5 
90 
№
3 
4,5 
85 
Ikkinchi nav uchun
№
1 
1,2 
90 
№
2 
2,5 
90 
№
3 
4,5 
85 
Singan yoki don tuzi donning kattaligida 40 mm gacha ishlab chiqariladi. 
Glibovaya tuzi kuskov ko`rinishida 3 kg dan 50 kg gacha ogirlikda ishlab 
chiqariladi.
Turli navdagi tuzlar fizika - kimyoviy ko`rsatkichlari bo`yicha 9-jadvalda keltirilgan 
talablarni kondirishi kerak. 
Jadval-11