Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

birinchidan
, shaxsning huquqlari va erkinliklari; 
ikkinchidan
, jamiyatning moddiy va ma‟naviy boyliklari; 
uchinchidan
, 
davlatning 
Konstitutsiyaviy 
tuzumi, 
suvereniteti, 
hududiy 
yaxlitligidan iboratdir. 
Tarixga nazar solsak, fuqarolari haq-huquqsiz, jamiyatining moddiy va ma‟naviy 
boyliklari poymol qilingan, suvereniteti va o„z hududini qo„riqlay olmagan har 
qanday tuzum oxir-oqibatda inqirozga yuz tutgan. 
Sobiq tuzum davrida milliy xavfsizlik haqidagi masalani o„rtaga qo„yishning o„zi 
aqlga sig„masdi. Chunki bunday sohani qonun bilan tartibga solishdan davlat 
manfaatdor emas edi. Qonun esa demokratik prinsiplarga to„liq javob beradi hamda 
maqsadga erishish uchun har qanday vositadan hazar qilmaydigan eski totalitar 
aqidani qat‟iyan rad etadi. Uning qator moddalarida ta‟kidlanganidek, milliy 
xavfsizlikni ta‟minlashdagi har qanday faoliyat faqat Konstitutsiya, Qonun va xalqaro 
huquq normalariga asoslangan bo„lishi kerak. 
«Milliy 
xavfsizlik 
to„g„risida»gi 
O„zbekiston 
Respublikasi 
Qonuni 
mamlakatimizda o„ta murakkab va serqirra ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish 
uchun mo„ljallangandir.
Ma‟lumki, XX asrning so„nggi yillari jahon taraqqiyotida burilish yasadi. Bu 
mavjud ikki siyosiy tuzum o„rtasidagi raqobatning yo„qolishi, yangicha ijtimoiy-
siyosiy jarayonlarning vujudga kelishi bilan bevosita bog„liq. Jumladan, sobiq 
Ittifoqning tarqalishi jahon siyosatida shaklan va mazmunan yangi bosqichni boshlab 
berdi. Mafkuraviy, iqtisodiy va ma‟naviy jihatdan ikki qarama-qarshi blok ta‟sirida 
shakllangan qurollanish poygasi, harbiy zo„ravonlik, milliy xavfsizlik tushunchalari 
butunlay o„zgara bordi. 
Ko„pchilik xalqaro tashkilotlar ham ana shu ikki tuzum siyosati, ularning o„zaro 
raqobati avj olgan davrlarda vujudga kelgan va mazkur ijtimoiy siyosat jarayonlari 
qobig„idan chiqib ketolmayotgan edi. Ular o„z mavqeini saqlab turishga va ta‟sirini 
o„tkazish o„rniga ko„proq, hech bo„lmaganda, ikki qarama-qarshi tomonning 
muvozanatini muvofiqlashtirib turishgagina qodir edi, xolos. Shuning uchun ham 

---

249 
mazkur tashkilotlarning faoliyati birmuncha sust, yuzaki tartib-qoidalar doirasida 
qolib ketgan edi. 
Shunday sharoitda xalqaro huquqiy me‟yorlar va boshqa bir qator qonun-
qoidalarni qaytadan ko„rib chiqish, yangicha qarashlar va yangicha tafakkur asosida 
umumjahon ijtimoiy-siyosiy jarayonlar yo„nalishini butunlay yangi o„zanga burib 
yuborish lozim edi. Buni Prezident I.Karimov O„zbekiston rahbari sifatida his qila 
oldi va jahon siyosiy maydonida har tomonlama asoslangan xavfsizlik tamoyillarini 
o„rtaga tashladi. 
O„zbekiston o„z mustaqilligining tarixan juda qisqa davrida jahon siyosatiga 
salmoqli ta‟sir o„tkazdi. Jahon siyosati yo„nalishlarida uning o„ziga xos tamoyillari, 
yondashish usuli, ijtimoiy-siyosiy jarayonlar borishini yo„naltirib turishdagi uslubi 
vujudga keldi. Buni qo„shni mamlakatlardagi vaziyat bilan qiyoslash asosida 
yaqqolroq ko„rish mumkin.