Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

«Biz amalga 
oshirayotgan ishlarning eng muhim yo„nalishlaridan biri – davlat tomonidan 
ham, ijtimoiy tuzilmalar faoliyatini jadallashtirish bilan ham inson erki va 
huquqlarini muhofaza etishning ishchan tartibini barpo etishdir. Inson 
huquqlariga rioya etishning monitoringini va bu jarayon ustidan nazorat 
o„rnatishni ta‟minlaydigan milliy muassasalarni mustahkamlash huquqni 
himoya qiluvchi xalqaro tashkilotlar bilan aloqani kengaytirish muhim 
vazifalardan sanaladi»
. 
Bugungi kunda yer yuzining turli mintaqalarida inson huquqlari va erkinliklarini 
himoya qilishning samarali mexanizmini yaratish yuzasidan amalga oshirilgan 
tadbirlar, demokratiya va inson huquqlari sohasidagi huquqiy normalarga rioya etish, 
parlamentlarning bu ishni nazorat qilishdagi alohida o„rni, bu borada hukumat bilan 
bahamjihat olib borilayotgan ishlar O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi, Konrad 
Adenauer nomli xalqaro fond va BMTning O„zbekistondagi rivojlanish Dasturi 
vakilligi bilan birgalikda 1996-yil 15-noyabr kuni Toshkentda o„tkazilgan xalqaro 
ilmiy-amaliy konferensiyaning asosiy mavzusi bo„ldi. 
Konferensiyani O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Raisi E.Xalilov kirish so„zi 
bilan ochdi. Konferensiyada inson huquqlari muammosiga mintaqaviy yondashish va 
bu ishda parlamentning roli, inson huquqlari, demokratiya va shaxsni himoya 
etishning tarixiy-siyosiy jihatlari xususida fikrlashib olindi. 
Jahon davlatchiligi nazariyasi va amaliyotining dalolat berishicha, ombudsman 
to„g„risidagi qonunning qabul qilinishi jamiyatda demokratiya yuksak darajada 
rivojlanganligining, davlat bilan fuqarolarning o„zaro munosabatlari inson huquqlari 

---

192 
va erkinliklari ustuvor ekanligining ko„rsatkichidir. Mamlakatimiz mustaqillikning 
tarixan qisqa davri ichida demokratiya va huquqiy rivojlanishning ana shunday jahon 
tan olgan yuksak darajasiga chiqa oldi. Bunga shubha yo„q. Chunki, qator xalqaro 
tashkilotlar, dunyoning ko„zga ko„ringan yirik siyosat va davlat arboblari 
O„zbekistondagi mavjud demokratik jarayonlarni, inson huquqlarini himoya 
qilishning xalqaro tamoyillarga va me‟yorlarga mos usuli shakllanayotganini yuqori 
baholamoqdalar hamda qo„llab-quvvatlamoqdalar. 
Oliy Majlisning «Inson huquqlari bo„yicha vakili (ombudsman) to„g„risida»gi 
Qonuni Oliy Majlis VI sessiyasida o„rtaga qo„yilgan vazifalar va istiqbol rejalarining 
amalga oshayotganidan, sog„lom ma‟naviy-huquqiy muhit barqarorlashayotganidan 
dalolat beradi. Mazkur qonun umumxalq muhokamasiga qo„yilib, keng jamoatchilik 
fikr-mulohazalari o„rganildi.
Qonun loyihasi xorijiy davlatlarning O„zbekistondagi vakolatxonalari, 
elchixonalari, nufuzli xalqaro tashkilotlar, hukumatga va davlatga qarashli bo„lmagan 
organlar hamda jamg„armalarning e‟tiborini tortdi. Ularda katta qiziqish uyg„otdi.
Qonun loyihasining muhokamasida mamlakat fuqarolari, ijtimoiy-siyosiy 
tashkilotlar, shuningdek, chet ellik hamkorlarimiz ham faol ishtirok etishdi. Ular 
kiritgan takliflar va bildirgan mulohazalar mazkur hujjatni maromiga yetkazishda, 
uning mazmunan boyib, mohiyatan chuqurlashishida katta yordam berdi. Loyihani 
mamlakatimiz va jamiyatimiz rivojlanishining hozirgi bosqichi realliklariga muvofiq-
lashtirish, millatimizning tarixiy an‟analari, turmush tarzi, aqidalari va aql-zakovatini 
ifodalagan umumxalq tomonidan e‟tirof etilgan normalar bilan to„ldirish imkonini 
berdi. 
Qonun loyihasining umumxalq muhokamasi chog„ida Oliy Majlis va ishchi guruh 
nomiga 200 ga yaqin mulohaza va taklif tushdi. Bu taklif va mulohazalarning barchasi 
puxta o„rganildi, muhokama etildi. Ular loyihaning yangi tahriri uchun asos bo„ldi. 
Demokratik islohotlarni chuqurlashtirish bo„yicha mamlakat komissiyasi 
yig„ilishida inson huquqlari bilan bog„liq ishlar, to„plangan tajribalar va mavjud 
muammolar ahvoli o„rganib chiqildi va demokratik jarayonlarni takomillashtirish 
vazifalari to„g„risida atroflicha fikr almashildi. 
Qonun loyihasi bo„yicha davlat organlarining rahbarlari va mutaxassislar, sudyalar, 
yurist olimlar, jamoat birlashmalarining vakillari ishtirokida ilmiy-amaliy 
konferensiya o„tkazildi. Unda hali bizning tajribamizda bo„lmagan, endigina 
hayotimizga kirib kelayotgan ombudsman masalalari nazariy fikrlar va jahon 
amaliyoti hisobga olingan holda keng muhokama etildi. Bir qancha chet davlatlarning 
elchilari va diplomatiya xodimlari, xalqaro tashkilotlarning, shu jumladan, Birlashgan 
Millatlar Tashkiloti, Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti, Amerika 
huquqshunoslar uyushmasi ekspertlari ishtirokida qonun loyihasi har tomonlama 
chuqur ko„rib chiqildi. Shuningdek, mazkur hujjat Oliy Majlis qo„mitalarining, 
siyosiy partiyalar fraksiyalarining majlislarida ham batafsil muhokama etildi. Natijada 
20 moddadan iborat yangi tahrirdagi qonun loyihasi tayyorlandi. 

---

193 
Vakil Oliy Majlisning yordamchi instituti bo„lib, u ijtimoiy manfaatlarning 
muvozanatiga, inson huquqlarini himoya qilish bo„yicha eng maqbul davlat tizimi 
yaratilishiga ko„maklashadi. Qonun ombudsman institutining umumiy konsepsiyasi 
va jahon amaliyotining uyg„unlashgan shakli sifatida inson huquqlari vakili 
faoliyatining asosiy qoidalari – qonuniylik, oshkoralik, adolatparvarlik, inson-
parvarlik, har bir kishi uchun ochiqlik ekanligini tasdiqlaydi. 
Jamiyat taraqqiyotida eng muhim huquqiy vosita bo„lgan ombudsman institutining 
ahamiyati bugun tobora oshmoqda va u kundalik turmush tarzimizga chuqurroq kirib 
bormoqda. 
Ombudsman fuqarolarning ariza va murojaatlarini ko„rib chiqishda, zarur 
axborotni talab qilib olishda mansabdor shaxslar va davlat organlari bilan hamkorlik 
qilmoqda. 
O„zbekistonda Inson huquqlari bo„yicha vakil instituti amal qilishining o„ziga xos 
jihati shundan iboratki, faqatgina bizning mamlakatda Vakil fuqarolarning 
konstitutsiyaviy huquqlarini himoya qilish bo„yicha komissiya faoliyatini tashkil etadi 
va unga boshchilik qiladi. Vakilning lavozim vakolatlarini yanada kuchaytirish 
maqsadida uning faoliyatini budjet hisobidan pul bilan ta‟minlashni, malakali 
mutaxassislardan iborat Kotibiyat tashkil etilishi mumkinligi nazarda tutilgan. 
Qonun qabul qilingunga qadar ham Inson huquqlari bo„yicha vakil mamlakat 
Konstitutsiyasi doirasida faoliyat ko„rsatar edi. Jumladan, birgina 1996-yilda Inson 
huquqlari bo„yicha vakil hamda fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlari va 
erkinliklariga rioya etilishi bo„yicha komissiya a‟zolari 700 dan ortiq murojaatni 
ko„rib chiqdi. 
Shikoyatlarning eng ko„pi fuqarolar sud hukmlaridan, shu jumladan, mulkiy 
masalalar, xususan uy-joy masalalari bo„yicha chiqarilgan qarorlardan norozi 
ekanliklarini bildirganlar. Ular huquq-tartibotni muhofaza qilish organlari 
xodimlarining qo„polligini bayon etishadi. 46 nafar arizachi asossiz ravishda 
ushlanganlik va ayb qo„yilganlik xususida shikoyat bergan. Murojaatlarda keltirilgan 
ayrim dalillar prokuratura organlari tomonidan tekshirish vaqtida o„z tasdig„ini topdi, 
ular yuzasidan tegishli choralar ko„rildi. 
Fuqarolik ishlari bo„yicha murojaatlar ham anchagina. Ular mansabdor 
shaxslarning g„ayriqonuniy xatti-harakatlari ustidan shikoyat qilishadi. 38 kishi 
ishdan noto„g„ri bo„shatilganligi yoki ishga tiklash asossiz rad etilganligi xususida 
yozib, dalillarni tekshirish iltimosi bilan murojaat qilingan. Ana shunday arizalarning 
16 tasidagi dalillar o„z tasdig„ini topgan va zarur choralar ko„rilgan. 
Fuqarolarni shikoyat yozishga majbur etgan sabablardan biri turli bo„g„inlarda 
huquqiy nigilizm va insonga loqayd munosabatda bo„lish hanuz barham 
topmaganligi, ko„p hollarda u yoki bu qiyinchiliklar emas, balki idoraviy, hududiy 
organlarning, ijtimoiy institutlarning mavjud vaziyatni puxta o„rganishni, arizachiga 
ahvolni batafsil tushuntirish va boshiga kulfat tushgan kishiga ozgina bo„lsa-da, 
yordam berishni istamasliklari sabab bo„lmoqda. 

---

194 
Ayrim sudlarda fuqarolar ishlarini bir tomonlama, yuzaki, ayblov tomonga qaratib 
ko„rib chiqish faktlariga hanuz barham berilmagan. Tergovni qo„pollik bilan, 
shaxsning huquqlari, sha‟ni va qadr-qimmatini kamsitadigan usullarda olib borish 
hollari mavjud. Ayrim mansabdor shaxslar «Fuqarolarning murojaatlari to„g„risida»gi 
Qonunga, Mehnat kodeksi va boshqa hujjatlarga amal qilmayaptilar.
O„zbekiston Respublikasi qatnashayotgan xalqaro shartnomalar va bitimlar ijro 
etilishi ustidan nazorat qilish ham Inson huquqlari bo„yicha vakil faoliyatining muhim 
yo„nalishidir. 
Fuqaroviy va siyosiy huquqlar to„g„risidagi Xalqaro Pakt hamda qiynoqlarga 
solishga, muomalada bo„lish va jazolashning boshqa shafqatsiz, g„ayriinsoniy va 
qadr-qimmatni tahqirlovchi turlariga qarshi Konvensiya qanday bajarilayotganligi 
Inson huquqlari bo„yicha vakilning o„tgan davrdagi faoliyatida muhim o„rin tutadi. 
Ushbu hujjatlarda bayon etilgan normalar sud islohoti va huquqni tatbiq etish 
amaliyotini, xususan qamoqqa olish yoki nazorat ostida saqlash oqibatida ozodlikdan 
mahrum etish vaqtida sudning rolini oshirishni talab etadi. Vakil «Fuqarolarning 
huquqlari va erkinliklarini buzuvchi xatti-harakatlar va qarorlar ustidan sudga 
murojaat qilish to„g„risida»gi O„zbekiston Respublikasi Qonuni ijrosidagi sustkashlik 
mavjudligini ko„rsatadi.
«Oliy Majlisning Inson huquqlari bo„yicha vakili (ombudsman) to„g„risida»gi 
Qonunga muvofiq va 1996-yilgi ish tajribasiga asoslanib, O„zbekiston Ombudsmani 
o„z faoliyati uchun keyingi yillarda quyidagi ustuvor yo„nalishlarni belgilab oldi:
– O„zbekiston Respublikasining inson huquqlari masalalariga doir qonun 
hujjatlariga (shu jumladan xalqaro konvensiyalarga) rioya etilishida nazoratni 
ta‟minlash va ularni takomillashtirishga ko„maklashish; 
– shikoyatlar ko„rib chiqilishining aniq mexanizmini yaratish va fuqarolar 
huquqlarining tiklanishi uchun samarali choralarni ko„rish; 
– Ombudsmanning fuqarolar, nohukumat tashkilotlari va ommaviy axborot 
vositalari bilan inson huquqlari monitoringi sohasidagi hamkorligini mustahkamlash; 
– fuqarolarning turli toifalari o„rtasidagi axborot-ma‟rifat faoliyatini amalga 
oshirish; 
– Ombudsmanning inson huquqlari masalalari bo„yicha xalqaro tashkilotlar bilan 
hamkorligini rivojlantirish. 
Aholining nozik qatlamlari bo„lmish bolalar, xotin-qizlar, qariyalar, nogironlar va 
boshqalarning huquq hamda erkinliklariga rioya etilishini ta‟minlash va ularni himoya 
qilishga alohida e‟tibor qaratilganini ta‟kidlash lozim. 
Inson huquqlari bo„yicha vakil to„g„risidagi Qonunning 1-moddasiga muvofiq, 
Vakilning qonun hujjatlarini takomillashtirilishiga ko„maklashishi qonun loyihalari 
o„rganilishi jarayonida ularning inson huquqlari sohasidagi xalqaro mezonlarga qay 
darajada muvofiq ekanligini ko„rib chiqish orqali amalga oshirilmoqda. 
Birgina 1997-yilda Vakil tomonidan Insonning konstitutsiyaviy huquq va 
erkinliklariga rioya etilishi bo„yicha komissiyaning, Oliy Majlis qo„mitalarining 
a‟zolari, Amaldagi qonun hujjatlari monitoringi instituti, huquqni muhofaza qilish 

---

195 
organlari, jamoat tashkilotlari, inson huquqlari bo„yicha boshqa milliy tuzilmalar 
vakillari bilan birgalikda «Fuqarolarning murojaatlari to„g„risida», «Fuqarolarning 
huquqlari va erkinliklarini buzadigan xatti-harakatlari va qarorlar ustidan sudga 
shikoyat qilish to„g„risida»gi qonunlarga, Toshkent viloyatida «Bola – huquqlari 
to„g„risida»gi konvensiyaga, Sirdaryo viloyatida esa «Xotin-qizlarni kamsitishning 
barcha shakllariga barham berish to„g„risida»gi konvensiyaga, Toshkent shahri va 
Toshkent viloyatida «Mehnat kodeksi»ga qay darajada rioya etilayotganligi 
to„g„risida tekshirish o„tkazildi, mutasaddi tashkilotlar bilan ko„rib chiqildi, 
aniqlangan muammolarni bartaraf qilishga qaratilgan chora-tadbirlar belgilandi. 
Oliy Majlisning Inson huquqlari bo„yicha vakili BMTning Inson huquqlari 
bo„yicha markazi, Yevropa Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkilotining demokratik 
institutlar va inson huquqlari bo„yicha byurosi bilan yaqin hamkorlikni yo„lga 
qo„ygan. Natijada, chet el delegatsiyalari bilan 24 uchrashuv o„tkazildi. 
Inson huquqlari bo„yicha vakil BMTning Inson huquqlari bo„yicha 
komissiyasining Jenevada bo„lib o„tgan 52-sessiyasining majlisida qatnashdi va 
so„zga chiqdi. Chet ellarga xizmat safari davomida Inson huquqlari bo„yicha vakil 
BMT seminarida, BMTning Sharqiy Yevropa va MDH mamlakatlaridagi 
vakillarining mintaqaviy uchrashuvida so„zga chiqdi. Yevropada Xavfsizlik va 
Hamkorlik Tashkiloti va boshqa xalqaro tashkilotlarning bir qator kengashlari hamda 
seminarlari ishida qatnashdi. 
Shunday qilib, mustaqil O„zbekistonda inson huquqi va erkinliklarini ta‟minlash 
uchun keng imkoniyat yaratildi. Bu O„zbekistonda qurilajak adolatli, demokratik, 
fuqarolik jamiyatining muhim omilidir.
2006-yilda Inson huquqlari bo„yicha vakili O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 
Qonunchilik palatasi qo„mitalari, O„zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
taqdim etgan bir qator qonun loyihalarining inson huquqlarini ta‟minlash va himoya 
qilish maqsadida huquqiy ekspertizadan o„tkazdi. Chunonchi, Ombudsman instituti 
«Aholini ish bilan ta‟minlash to„g„risida»gi O„zbekiston Respublikasi Qonuniga, 
O„zbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga hamda O„zbekiston Respublikasining 
Uy-joy kodeksiga qo„shimchalar kiritish haqida»gi, «O„zbekiston Respublikasining 
Oila kodeksiga o„zgartish va qo„shimchalar kiritish to„g„risida»gi, «O„zbekiston 
Respublikasining Soliq kodeksiga qo„shimchalar kiritish to„g„risida»gi qonun 
loyihalariga va boshqa qonun loyihalariga oid o„z takliflarini taqdim etdi. 
2006-yilda Ombudsman institutiga 7655 ta, shu jumladan markaziy idoraga 4753 
ta, mintaqaviy vakillarga 1377 ta, takroran 878 ta murojaat tushdi, ishonch telefoni 
orqali 647 ta murojaat bo„yicha yuridik maslahat va tushuntirishlar berildi. Inson 
huquqlari bo„yicha vakil nomiga fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy 
manfaatlari buzilayotganligi haqida kelgan murojaatlardan 1434 tasi nazoratga olindi. 
Hisobot davrida 351 ta murojaat ijobiy hal qilindi, qolganlari ko„rib chiqilmoqda. 
O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo„yicha vakiliga pochta 
orqali 3444 ta, qabul vaqtida 1309 ta murojaat tushdi. Murojaat qilganlarning 2439 

---

196 
nafarini xotin-qizlar, 1858 nafarini erkaklar tashkil etdi, shuningdek, 456 ta jamoaviy 
shikoyat tushdi. 
Ombudsman tomonidan shaxsan 14 ta qabul o„tkazilib, ularda 118 nafar fuqaro 
qabul qilindi, 72 ta murojaat nazoratga olindi, 46 ta murojaat bo„yicha tushuntirish 
berildi. Vakil tomonidan mamlakat mintaqalariga, shu jumladan Samarqand, Xorazm, 
Buxoro, Navoiy viloyatlari va Qoraqalpog„iston Respublikasiga borib, fuqarolar 
qabuli ham o„tkazildi. Xotin-qizlarning mehnat huquqlarini ta‟minlash monitoringini 
o„tkazish jarayonida Ombudsman Andijon, Namangan va Farg„ona viloyatlaridagi 
to„qimachilik sanoati korxonalarida ishlaydigan xotin-qizlar bilan uchrashdi. Joylarga 
borilgan vaqtda mahalliy hokimiyat organlari, huquqni muhofaza qiluvchi organlar 
ishida inson huquqlarini ta‟minlash, mintaqaviy vakillar faoliyati samaradorligini 
oshirish masalalari muhokama qilindi. Viloyatlar va huquqni muhofaza qiluvchi 
tuzilmalar rahbarlari bilan uchrashuvlar hamda suhbatlar tashkil etildi, penitensiar 
muassasalar monitoringi o„tkazildi. 
Hisobot davrida inson huquqlari bo„yicha vakil tomonidan 17 ta xulosa 
tayyorlanib, shularning 10 tasi O„zbekiston Respublikasi Oliy sudiga, 4 tasi 
O„zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasiga, 1 tasi Samarqand viloyat 
prokuraturasiga va Samarqand viloyat hokimligiga, 1 tasi jinoyat ishlari bo„yicha 
Jizzax viloyat sudiga va 1 tasi Jizzax viloyat prokuraturasiga yuborildi. 
Parlament 
Ombudsmani 
nomiga 
mamlakatning 
barcha 
mintaqalaridan 
fuqarolarning turli masalalar va muammolar bayon etilgan murojaatlari keldi. 
Fuqarolarning eng ko„p murojaatlari Toshkent shahridan, Surxondaryo, Qashqadaryo, 
Samarqand va Toshkent viloyatlaridan yo„llangan. 
Fuqarolarning murojaatlarida ko„proq ijtimoiy-iqtisodiy huquqlarni ta‟minlash – 
1563 ta (33 foiz), yashash, erkinlik va shaxsiy daxlsizlik huquqiga, insoniy 
muomalaga va qadr-qimmatni hurmatlash huquqiga rioya etish – 1104 ta (23 foiz), 
sudda ishni adolat bilan ko„rish huquqiga – 1009 ta (21 foiz) rioya etish bilan bog„liq 
masalalar ko„tarildi. 
O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo„yicha vakili turli 
davlat organlari, ijtimoiy tuzilmalar, chet ellik sheriklar bilan faol hamkorlik qilib, 
ularga 3634 ta murojaatni, shu jumladan hal qilish uchun nazoratga olingan 
murojaatlarni yo„lladi. 
Mamlakatimiz fuqarolari tomonidan yo„llangan shikoyatlardan tashqari chet 
davlatlardan ham 45 ta murojaat tushdi. 
Hisobot davrida takroriy murojaatlar soni oldingi yildagiga qaraganda kamaydi 
(2005-yilda – 1004, 2006-yilda – 878). Bu hol Ombudsmanga yuborilgan 
shikoyatlarni hal qilish natijadorligi birmuncha oshganligidan dalolat beradi. 
Ombudsman bu shikoyatlarni davlat hokimiyati organlari, sud va huquqni muhofaza 
qilish tuzilmalari bilan hamkorlikda o„rganib bordi. Amalga oshirilayotgan ma‟muriy 
islohotlar jarayonida mansabdor shaxslarning Ombudsman murojaatlarini ko„rib 
chiqish borasidagi mas‟uliyati oshdi, ular ariza beruvchilar tomonidan ko„tarilayotgan 
muammolarni ancha e‟tibor bilan va tezkor ravishda hal etib, fuqarolarning 

---

197 
shikoyatlarini ko„rib chiqish natijalari haqida Vakilni o„z vaqtida xabardor qila 
boshladilar. 
Biroq, ayrim mansabdor shaxslarning Ombudsman murojaatiga javob berish 
muddatlarini buzishi, murojaatlarni hal qilish uchun quyi pog„onalarga yuborib, 
so„ngra ularning ijrosini nazorat qilmasligi yoki masalaning mohiyatiga daxldor 
bo„lmagan axborotni jo„natishi, ba‟zan esa arizachining dalillarini tekshirmasdan, 
rasmiyatchilik yuzasidan yoki nomigagina javob berishi kabi holatlar ham mavjud. 
2006-yilda Ombudsmanning 120 ta murojaati bo„yicha javoblar o„z vaqtida taqdim 
etilmaganligi munosabati bilan 35 ta so„rov, shu jumladan Ta‟lim vazirligiga 2 ta, 
Oliy va o„rta maxsus, kasb-hunar ta‟limi vazirligiga 2 ta, hokimliklarga 22 ta, sud 
organlariga 26 ta, prokuratura organlariga 53 ta fuqarolar shikoyatlari yuzasidan 
so„rov yuborildi. Ushbu hol «O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson 
huquqlari bo„yicha vakili (Ombudsman) to„g„risida»gi O„zbekiston Respublikasi 
qonunining 22-moddasi to„liq ishlamayotganligidan dalolat beradi. Bu esa o„z 
navbatida milliy qonun hujjatlarini mazkur qonunga muvofiqlashtirish zarurligini 
ko„rsatadi. Ombudsman haqidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun mansabdor 
shaxslarni ma‟muriy javobgarlikka tortish mumkinligi o„z manfaatlarini 
himoyalashning hamma huquqiy mexanizmlaridan foydalangandan keyin Inson 
huquqlari bo„yicha vakilga murojaat qilayotgan arizachilarga tezkorlik bilan javob 
berish va ularning muammolarini hal qilish imkonini beradi. 
2006-yilda O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo„yicha 
vakiliga tushgan murojaatlarni sinchiklab tahlil qilish inson huquqlari va erkinliklari 
buzilishiga olib keluvchi sabablarga barham berish yuzasidan ehtiyot choralarini 
ko„rish borasidagi ishlar quyidagi hollarda samarali bo„lishini ko„rsatmoqda: