Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

«Eski 
sarqitlardan judo bo„lish, dunyoqarashlar, psixologiyalar, turli da‟volar 
o„rtasidagi ko„zga ko„rinmaydigan, lekin tinkani quritadigan kurashlar bilan 
birga bormoqda. Hayotning o„zi ana shu dunyoqarashlar, psixologiyalar, 
da‟volar orasidan o„tishga majbur qilmoqda»
, – deydi. 
Darhaqiqat, bugun O„zbekiston ana shunday murakkab, ziddiyatli kurashlari orqali 
yangi asrga qadam qo„ymoqda. Bu kurashlar qanchalik qiyin bo„lmasin, eskicha 
tafakkurni sindirish, yangilikni qabul qilish qanchalik mashaqqatli bo„lmasin, ayni 

---

179 
paytda u millionlab kishilarni o„ziga ergashtirib bormoqda. Kelajakka qat‟iy ishonch 
bilan qaramoqda. 
3-§. Jamiyatni erkinlashtirishning yangi bosqichi 
Mamlakatimizda 
tub 
islohotlarni 
bosqichma-bosqich 
amalga 
oshirish 
tamoyillarining joriy etilishi avvaliga ayrim muxoliflarimizga unchalik ham xush 
kelmagan edi. Ular buni sustkashlikka, ma‟muriy-buyruqbozlik tuzumining illatlariga, 
yangi hokimiyatning demokratik o„zgarishga qodir emasligiga yo„yishdi. 
Aslini olganda, «Falaj qilib davolash» usuli, ya‟ni jamiyatni oldin butunlay 
chilparchin qilib, tekislab tashlab, so„ng uning o„rniga yangisini qurish, islohotlarni 
inqilobiy yo„l bilan amalga oshirish fojialarga olib kelishini o„ylamadi. Hissiyot 
aqldan ustun turishi jamiyatni hammavaqt inqirozga olib kelishini, har qanday 
islohotlar esa asta-sekinlik bilan odamlar qalbi va ongi orqali amalga oshirilgandagina 
yuksak madaniyat va ma‟naviyat mazmunini kasb etishini tushunishmas edi. 
Oradan birmuncha vaqt o„tgach, eng avvalo iqtisodiy islohotlarning dastlabki 
samaralari ko„zga tashlana boshlandi. Bu davlat mulkini xususiylashtirishdan tortib 
pul va bank-kredit tizimini butunlay o„zgartirish, xorijiy sarmoyalarni jalb etish, 
ishlab chiqarishni tubdan o„zgartirish, sanoatni yangi, ilg„or, zamonaviy 
texnologiyalar bilan jihozlashgacha bo„lgan va boshqa jihatlarni qamrab olgan 
islohotlarni o„zida mujassam etadi. Ayni ana shu yangilanish jarayonida «o„zbek 
modeli» vujudga keldi. Bu jahon davlatchiligida yangi yo„nalish boshlanganidan, 
jahon tajribalarini yangi mazmun bilan boyitayotganidan dalolat berar edi. 
O„zbekistonning tub islohotlardagi o„z taraqqiyot yo„li faqat shuginami?
Ijtimoiy hayotimizning barcha sohalarida butunlay yangicha munosabatda bo„lish, 
jamiyat taraqqiyotining aholi ma‟naviy-ruhiy va siyosiy-madaniy qarashlaridan kelib 
chiqqan o„ziga xos yondashish usuli shakllana boshlandi. Jumladan, demokratik 
jarayonlarni chuqurlashtirishda ham. 
Mustaqillikning ilk kunlarida Prezidentimiz huquqiy demokratik davlatni barpo 
etish va fuqarolik jamiyatini shakllantirish masalasini dolzarb vazifa qilib o„rtaga 
tashladi. Darhaqiqat, ayni ana shu tamoyillar jahon davlatchiligi eng ilg„or 
tajribalariga mos keladigan, uni dunyo tan oladigan, inson huquqlari har jihatdan 
kafolatlanadigan jamiyat sifatida barpo etish ko„zda tutilgan edi.
Ayni ana shu paytlarda – 90-yillarning boshlarida mamlakat og„ir ijtimoiy, 
iqtisodiy po„rtanalar girdobiga tushgan, demokratiya «o„yin»lari avj olgan, aholining 
ayrim guruhlarida ehtiroslar junbishga kelgan bir payt edi. Har qanday sharoitda ham 
oldin ana shu og„ir vaziyatdan eson-omon chiqib olish, Prezident iborasi bilan 
aytganda