Xususiy sherikchiligi asosida rivojlantirish

ADABIYOTLAR SHARHI 
“2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish 
bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”ning 1.2 bandida keltirilgan “Mamlakatni 
ijtimoiy-siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo‘yicha vazifalarni amalga 
oshirishda o‘zaro manfaatli hamkorlikning samarasini oshirishga qaratilgan davlat-
xususiy sheriklikning zamonaviy mexanizmlarini joriy etish”yo‘nalishiga alohida 
e’tibor qaratilgan[4].
X.Odilqoriyevning 
“O‘zbekiston davlati va jamiyati innovatsion 
rivojlanishining huquqiy jihatlari” nomli o‘quv qo‘llanmasida, yurtimizda inson 
kapitaliga e’tibor kuchayib bormoqda, ta’lim-tarbiya sohasiga sarmoya sarflashni 
ko‘paytirishga ahd qilindi. Bolalarni maktabgacha ta’lim tizimi qamroviga jalb 

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий журнали. №2, апрель, 2021 йил. ISSN: 2181-1016 
3 
etish 2019 yilda 44 foizga, keyingi yillarda 50 va undan ortiq foizga yetkazishga 
erishilishi ko‘rsatib o‘tilgan[5].
N.Sharopovaning “Maktabgacha ta’lim tizimini rivojlantirishning xorijiy 
tajribalari va uni O‘zbekistonda qo‘llash imkoniyatlari” nomli maqolasida DXSh 
mexanizmini joriy etishning ahamiyati maktabgacha ta’lim muassasalarining 
xarajatlarini rejalashtirish va sarflash shaffofligini oshirish choralarini ko‘rish, 
faoliyatining ochiqligi va ularning mustaqilligi oshirilishi davlat-xususiy 
sheriklikni yo‘lga qo‘yish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi va ularning investision 
jozibadorligini keltirib o‘tilgan[6].
Bilimga asoslangan iqtisodiyot sharoitida ta'limni moliyalashtirish va 
rivojlantirish uchun ijtimoiy sheriklikning ahamiyati va zarurligi haqidagi farazni 
ilgari suradi va tasdiqlaydi. Keltirilgan farazlarni tasdiqlash uchun ijtimoiy o‘zaro 
ta'sir va ijtimoiy javobgarlik kontseptsiyalarining evolyutsiyasi o‘rganiladi, bilimga 
asoslangan iqtisodiyotda ijtimoiy sheriklik qonunlari asoslanadi, bu uchburchak 
modeldan foydalanib, o‘zaro ta'sir o‘tkazish zarurligini ko‘rsatmoqda. Davlat, 
universitetlar va korporatsiyalarni innovatsion rivojlanish yo‘lida oldinga siljitish. 
Maqolada yaqinda Rossiyada qo‘llanilgan maktabgacha ta'limda davlat-xususiy 
sheriklik shakli sifatida imtiyozlardan foydalanish muhokama qilinadi. Xalqaro 
ilg‘or tajribalarni o‘rganish asosida mualliflar investitsiya fondlaridan, xususan, 
ta'limga investitsiyalarning istiqbolli texnologiya sifatida ta'sir mexanizmidan 
foydalanishni taklif qilishmoqda. Ushbu muammolarni hal qilish usullaridan biri 
bu mablag‘larni intellektual mulkka o‘zaro investitsiya qilishdir. Bilimga 
asoslangan iqtisodiyotda ta'lim va innovatsiyalarni moliyalashtirish uchun fondlar 
fondlarini shakllantirish ham keng tarqalgan[7]. 
Maktabgacha ta’lim xizmatlari nodavlat sektorini yanada rivojlantirish, 
bolalarning maktabgacha ta’lim tizimiga kengroq qamrab olinishini ta’minlash 
hamda maktabgacha ta’lim sohasidagi davlat-xususiy sherikchiligi uchun qulay 
shart-sharoitlar yaratish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 
“Maktabgacha ta’lim tizimini yanada rag‘batlantirish va rivojlantirish chora-
tadbirlari to‘g‘risida” 2018 yil 5 apreldagi PQ-3651-sonli qarori qbul qilindi. 
Bugungi rivojlanish jarayonlarida O‘zbekiston Respublikasining “Nodavlat 
notajorat tashkilotlari to‘g‘risida”, “Nodavlat notajorat tashkilotlari faoliyatini 
kafolatlari to‘g‘risida”, “Jamoat fondlari to‘g‘risida”, “Ijtimoiy sheriklik 
to‘g‘risida”, “Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida”, “Davlat - hususiy sheriklik 
to‘g‘risida”gi Qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 4 
maydagi “Mamlakatni demokratik yangilash jarayonida fuqarolik institutlarining 
rolini tubdan oshirish chora - tadbirlari to‘g‘risida”gi 5430 sonli Farmoni va 
keyingi yillarda qabul qilingan boshqa me’yoriy - huquqiy hujjatlar nodavlat 
notijorat tashkilotlari faoliyatini yanada rivojlantirish, ularning mustaqilligini 
ta’minlash, huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilishga qaratilganligi bilan 
ahamiyatlidir.