Standartlari

 
Kontseptual asos
da keltirilgan aktivlar, majburiyatlar, daromadlar va xarajatlarning 
va tan olish mezonlariga muvofiq haqqoniy taqdim etishni talab etadi. 
MHXSlarni, zarur 
oshkor etish bilan birga, 
haqqoniy taqdim etishni 
moliyaviy hisobotlarga olib keladi 
deb 
tutiladi. 
Moliyaviy hisobotlari MHXSlarga muvofiq 
izohlarda 
bunday muvofiqlikni aniq va shartsiz 
lozim. Moliyaviy hisobotlar 
MHXSlarning barcha talablariga muvofiq 
, 
ularni 
MHXSlarga muvofiq deb 
lozim. 
Moliyaviy hisobotlarni tayyorlash paytida, rahbariyat 
faoliyatini uzluksiz davom etishi qobiliyatini baholashi lozim. Qachonki rahbariyat 
faoliyatini tugatishni yoki savdoni 
yoki bunday choralarni amalga oshirishdan boshqa amaliy muqobil choralar 
mavjud 
holat yuzaga kelmasa, 
moliyaviy hisobotlarni 
faoliyatning uzluksizligi asosida tayyorlashi lozim. Agar rahbariyat, baholashni 
amalga oshirayotganda, 
faoliyatini uzluksiz davom etishi qobiliyati 
ahamiyatli shubha 
mumkin 
hodisalar yoki 
sharoitlarga tegishli ahamiyatli noaniqliklardan xabardor 
, 
ushbu noaniqliklarni oshkor etishi lozim. Agar 
moliyaviy 
hisobotlarni faoliyatning uzluksizligi asosida tayyorlamasa, u ushbu faktni, moliyaviy 
hisobotlar qaysi asosda tayyorlanganligini hamda 
faoliyatning 
uzluksizligini 
olmaydi deb hisoblanishining sababi bilan birga, oshkor 
etishi lozim.
, pul oqimlari 
tashqari, 
moliyaviy hisobotlarini buxgalteriya hisobining hisoblash usuli asosida tayyorlashi 
lozim.
Buxgalteriya hisobining hisoblash usuli 
, 
moddalarni aktivlar, majburiyatlar, kapital, daromadlar va xarajatlar (moliyaviy 
hisobotlar elementlarini) sifatida tan oladi, qachonki ular Kontseptual asosda 
keltirilgan ushbu elementlarning 
va tan olish mezonlariga 
kelsa.
moddalarning har bir ahamiyatli turkumini alohida 
taqdim etishi lozim. Bir biridan farq qiladiganli xususiyatga yoki vazifaga ega 
moddalarni, ular ahamiyatsiz 
, 
alohida taqdim 
etishi lozim. 
6
M.Bonham and others.Generally accepted Accounting practice under IFRS. Ernst & Young LLP, United States, 2010.- part 1. 
p.167-168.

---

31 
Moliyaviy hisobotlar 
xususiyatiga yoki funktsiyasiga 
turkumlarga 
birlashtiriladigan katta hajmdagi operatsiyalar yoki boshqa hodisalarni qayta ishlash 
natijasida yuzaga keladi. Birlashtirish va tasniflash jarayonining oxirgi bosqichi 
va tasniflangan 
taqdim etish hisoblanib, u moliyaviy 
hisobotlarning satrlarida aks ettiriladigan moddalarini shakllantiradi. Agar satrdagi 
modda alohida olinganda ahamiyatli 
, u ushbu hisobotlarda yoki izohlarda 
boshqa moddalar bilan birlashtiriladi. Ushbu hisobotlarda alohida satrda aks ettirish 
uchun yetarli darajada ahamiyatli 
modda, izohlarda alohida aks ettirilishi 
muhim 
mumkin. 
MHXS da talab etilmaguncha yoki ruxsat etilmaguncha, 
aktivlar bilan majburiyatlarni yoki daromadlar bilan xarajatlarni 
hisob-kitob 
qilmasligi lozim. 
aktivlar bilan majburiyatlarni ham daromadlar bilan 
xarajatlarni ham alohida aks ettiradi. 
hisob-kitob qilish operatsiyaning yoki 
boshqa hodisaning mohiyatini aks ettiradigan holatdan tashqari, foyda yoki zarar va 
boshqa umumlashtirilgan daromadlar yoki moliyaviy holat 
hisobot(lar)da 
hisob-kitob qilish foydalanuvchilarning sodir 
operatsiyalar, boshqa hodisalar va sharoitlarni tushunish hamda 
kelgusi pul oqimlarini baholash qobiliyatini susaytiradi.
moliyaviy hisobotlarning (jumladan qiyosiy 
) 
kamida yillik asosda taqdim etishi lozim. 
Odatda, 
bir 
bir yillik davr uchun moliyaviy 
hisobotlarni tayyorlaydi. Biroq, amaliy sabablar tufayli, ayrim 
s
, 
masalan, 52-haftalik davr uchun moliyaviy hisobotlarni taqdim etishni afzal 
. Mazkur Standart ushbu amaliyotni taqiqlamaydi. 
bir davrdan keyingi davrga moliyaviy hisobotlardagi 
moddalarni aks ettirishni yoki tasniflashni 
qoldirishi lozim, bunda: 
(a) 
faoliyati xususiyatining ahamiyatli 
yoki 
uning moliyaviy hisobotlarini qayta 
chiqish natijasida, MHXS 8 dagi hisob 
siyosatlarini tanlash va 
uchun mezonlarni inobatga olgan holda boshqa 
taqdimot yoki tasniflash 
mumkinligi ochiq namoyon 
; yoki 
(b) 
MHXS taqdimotda 
talab etmaguncha. 
moliyaviy hisobotlarni aniq belgilashi va aynan bir xil chop 
etilgan hujjatdagi boshqa 
farqlashi lozim. 
MHXSlar faqatgina moliyaviy hisobotlarga nisbatan 
, yillik 
hisobotda taqdim etilgan boshqa 
, 
, yoki 
boshqa hujjatga nisbatan zaruriy tarzda 
. Shu tufayli, foydalanuvchilar 
MHXSlarga asosan tayyorlanadigan 
foydalanuvchilar uchun foydali 
mumkin 
ammo ushbu talablar ostida 
boshqa 
farqlay olishi muhimdir. 
har bir moliyaviy hisobotni va izohlarni aniq belgilashi lozim. 
Shu bilan birga, 
quyidagi 
aniq ajratib 
va 
ularni taqdim etilgan 
tushunarli 
uchun zarur 

---

32 
takrorlashi lozim: 
(a) Hisobot beradigan 
nomi yoki aniqlashning boshqa 
usullari va oldin keladigan hisobot davri oxiridan boshlab ushbu 
har 
qanday 
; 
(b) moliyaviy hisobotlar alohida 
yoki 
guruhiga tegishliligi; 
(v) hisobot davri oxirining sanasi yoki moliyaviy hisobotlar 
yoki 
izohlar qamrab olgan davr; 
(g) MHXS 21 da 
taqdimot valyutasi;
(d) moliyaviy hisobotlarda miqdorlarni taqdim etishda foydalanilgan 
yaxlitlash darajasi.