N iz o m iy n o m id a g I to sh k en t davlat ped a g o g ik a universiteti mamasoli jumaboyev

Og'ir judolik bo'ladi. U qayg'u-g'amga botadi. Alamzada bo'lib yuigan otga dushman
mingan zahoti Boychibor uni zaxb bilan yelkasidan uloqtirib yuboradi:
Sapchidi ko'kka tulpor,
Yov ustidan toyrildi.
Tepkiyeb, bo'lib abgor,
U jonidan ayrildi.
To'lan Nizom shu zaylda bedov otning egasiga sodiqligini, kerak bo'lsa
sohibi uchun jon berishga ham tayyor ekanliginigina ko'rsatib qolmay, balki
xalqdagi «ot aylanib qozig'ini topadi» maqolini ham asarga singdirib yuboradi.
Chovkar halok bo'lgan sohibining qoshiga kelib yig'lab yuz-ko'zidan hidlab
tuisa, egasidan judo bo'lgan, jangda uni yo'qotib qo'ygan Boychibor esa o'z
makoniga — xo'jasining uyiga talpinadi. Butun el-yurt «emi titratib», «tepib-
kishnab» kelgan Boychibomi ko'rib hayron va hayrat bilan yoqa ushlab qoladi:
Ot keldi uyin tanib,
Hidladi ostonani.
Tulpor turar o'rtanib,
Yurti shu— sog'ingani.
Shundan vafodor tulpor—
Nomi sevib alqaldi.
U haqda takror-takror—
Kuylanib doston qoldi.
«Boychibor» dostoni orqali shoir bolalami ona-Vatanni sevishga, kerak
bo'lsa uning har bir qarich yeri uchun qon to'kishga, hayvonlarni, ayniqsa,
otlami sevishga, ulami ehtiyotlab parvarish qilishga o'rgatadi.
«Olmaxon» ertak-dostonida Sobir ismli bolakayning o'jarligi, qo'pol-
qo'rsligi, olmaxonga nisbatan noo'rin xatti-harakati tanqid qilinadi.
To'lan Nizom marhum shoir Cho'lpon to'g'risida «Cho'lpon», o'zbek
mumtoz adabiyotining otashin kuychilaridan biri Boborahim Mashrab haqida
«Ruhi ravonim», Qamchiq devoni to'g'risida «Devon» kabi dostonlar ijodkori
hamdir.
Choiponning ona shahri Andijonda To'lan Nizom qalamiga mansub
«Cho'lpon» spektakli bir necha yillardan beri namoyish qilib kelinadi.

---