Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
103
modellashtirish va animatsiyalashtirish, multimedia vositalaridan foydalanish o‘qitishning 
yangi texnologiyalari zamonaviy ta’limni ta’minlaydi (1-rasm):
Biologiya fanini o‘qitishda elektron resurslardan foydalanish imkoniyati:
Axborot-resurslar
bazasining jadal o‘sishi
Turli 
axborot-resurslar 
bazasiga kirishning ochiqligi 
(erkinligi)
Turli biologik hodisa va 
jarayonlarni modellashtirish 
va 
animatsiyalashtirish 
imkoniyati
Ijtimoiy ta’lim tarmoqlari 
va ta’lim hamjamiyatini
shakllantirish imkoniyatining 
mavjudligi
Masofaviylik
Mobillik
Interaktivlik
Ayni vaqtda umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinflari uchun tabiiy (fizika va 
biologiya) fanlaridan yangi avlod elektron o‘quv-metodik qo‘llanmalarini yaratish va o‘quv 
jarayoniga joriy etish dolzarb ahamiyatga molik vazifalardan sanaladi.
Elektron ta’lim resurslari (raqamli ta’lim resurslari) – axborot va kommunikatsion 
texnologiyalar (AKT) vositalari bazasida ishlashi va elektron (raqamli) ko‘rinishda 
taqdim etilgan o‘quv (ta’lim) jarayonida foydalanish uchun yaratilgan turli 
xil axborot resurslarini maxsus ko‘rinishda shakllantirilgan bloki
Multimediali-
Modellashtirish- 
ob’ekt 
sifati va unda kechadigan 
jarayonlar 
ko‘rinishi 
va 
mohiyatidagi o‘zgarishlarni 
audiovizual yoritish orqali 
imitatsion 
modellashtirish. 
Elektron ta’lim resursi aniq 
yoki tasavvurdagi dunyoni 
o‘xshash lavxalarda belgili 
mavhumlashtirish 
orqali 
tavsiflash imkonini beradi. 
Kompyuter yordamida ko‘plab 
harakatlarni 
imitatsiyalash, 
inson faoliyati natijalarini aniq 
harakatlarda displeyda yoritish 
mumkin.
Interaktivlik foydalanuvchini 
axborot 
ta’lim 
resursi 
(ATR) bilan faol-faoliyatli 
shaklda o‘qitish imkoniyatini 
ta’minlashi bilan ifodalanadi. 
Ma’lumki pedagoglarimiz ta’lim jarayonida o‘quvchilarning e’tiborsizligi yoki 
befarqligi muammosiga juda ko‘p duch keladi. Murakkab nazariy materiallarni berishda 
bu jarayon yanada chuqur tus oladi. Aynan shu holatda bizga 3D-texnologiyalar yordamga 
keladi va o‘quvchilarga darslikdagi materiallarni o‘zlashtirishini qiziqarli tarzda oson qabul 
qilish va tushunishda ko‘maklashadi.
Anketa savollari natijalari va 3D-modellardan foydalanishning amaldagi holati tahlili, 
o‘quvchilar shaxsiy rivojlanishi uchun bilish faoliyati darajasining yetarli emasligini 
ko‘rsatdi. Bu holat o‘quvchilarnig fanga bo‘lgan qiziqishini susayishiga olib keladi. Bilish 
faoliyati faolligining ta’minlanmasligi o‘zlashtirishning pasayib ketishiga sabab bo‘ladi. 
Shunday qilib, vaqt talablari va zamonaviy shaxs ehtiyojlari o‘rtasida nomuvofiqlik yuzaga 
keladi. O‘qitish sifatini oshirish va o‘quvchilarning fanga bo‘lgan motivatsiya darajasini 

---