Kurbanova durdona salaxitdinovna gimnastika va uni o

 
xatlab sakrashning farqi shundaki, bunda depsinuvchi oyoq yuqoridan o‘tadi va 
uning o‘zi tayanch oyoq bo‘ladi.
19-rasm 
Badiiy gimnastikada murakkab burilish bilan sakrashlar nisbatan kam 
uchraydi, 
chunki 
uning 
ifodaliligi 
hisobiga 
harakatni 
gimnastikada 
muvofiqlashtirishni talab qiladi. Badiiy gimnastikada murakkab burilishli 
sakrashlar ikki oyoqda va bir oyoqni siltab itarilish bilan bajariladi. Birinchi 
holatda burilishning murakkab bo‘lishi va jadallashishi uchun yaxshi sharoit 
yaratiladi, chunki itarilish jarayonida va undan keyin tana to‘g‘rilangan bo‘ladi va 
inertsiya holatida gimnastikachining tanasi ko‘ndalang o‘qqa nisbatan minimal 
bo‘ladi. Siltab sakrashda tez burilish faqatgina gimnastikachi siltangandan so‘ng 
oyoqlarni birlashtirganda vujudga kelishi mumkin.
Yuqoriga – uzoqqa sakrash
, yugurib kelayotganda bajariladi va uchishda 
oldinga tez harakatlanish bilan harakterlanadi. Bunday sakrashlarda tayanch
oyoq bilan itarilish qarshiliksiz bajarilishi bilan o‘ziga xos bo‘lib harakterga ega 

---

99
bo‘lmaydi (siltanib sakrash bilan solishtiring), polga tayanch oyoq uchi bilan 
tushib keyin ohista oyoq kaftiga tushiladi. Itarilishning boshida yelkalar orqaga 
ketmasdan oldinga intiladi. Qo‘l bilan siltash harakatlari ham vertikal bo‘ylab 
yuqoriga emas, balki uchish tomoniga qaratiladi. Siltash esa siltanib sakrashdagi 
bilan solishtirganda alohida e’tiborga ega emas. 
Qadamlab sakrash
– yuqoriga uzoqqa 
sakrashga xos turdir. Ular oldinga, yonga va 
orqaga bajarilishi mumkin. Oldinga qadamlab 
sakraganda gimnastikachi qisqa “portlovchi” 
yugurib 
kelishdan 
bir 
oyoqda 
itarilib, 
to‘siqlardan oshib sakrash kabi tayanchsiz 
oyoqni oldinga – yuqoriga yo‘naltiradi.
20-rasm
Qo‘llar bilan siltash harakatlari nisbatan erkin harakterga ega va sakrashning 
tashqi bezatilishiga bog‘liq. Gimnastikachi uchish paytida oyoqlarini keng ochadi 
va imkoni boricha uchish holatini ushlab turishga harakat qiladi. Qo‘nish 
siltanuvchi oyoqqa, ifodali amortizatsiya va oldinga harakatlanishni saqlagan holda
bo‘ladi. Oddiy sakragandan oyoqlarni maksimal darajada ochish bilan 
bajariladigan shpagat sakrash eng samaralichidir. 
Qadamlab sakrash juda ko‘p modellariga ega: attitude
 
sakrash, oyoqqa tepib, 
bukib va yozib sakrash. Shpagat bilan xalqa sakrash harakterlidir. (20-rasm). 
Bunday harakat nafaqat sakrash tayyorgarligini a’lo darajada bo‘lishini, balki 
yaxshi rivojlangan faol egiluvchanlikni talab qiladi. 
Murakkab sakrashlar yuqorida ko‘rilgan sakrash turlarining ba’zi bir 
belgilarini o‘z ichiga oladi. To‘g‘risini aytganda murakkab sakrashga yugurib 
kelish, oyoq bilan siltash, oyoqlarni almashtirish, uchishda burilish va boshqa 
belgilarni o‘z ichiga olgan xatlab sakrashni misol qilish mumkin. Murakkab 
sakrash 
darajasiga 
oyoq 
holatini 
almashtirish, 
burilish 
yoki 
boshqa 
murakkablashgan harakatlarni o‘z ichiga oladigan qadamlab sakrashni kiritish 
mumkin. 

---

100