Balandlikka “xatlab o’tish” “oshib o’tish” usullari texnikasi reja

BALANDLIKKA “XATLAB O’TISH” “OSHIB O’TISH” USULLARI TEXNIKASI
Reja:

1. 
   Uchish fazasi
   
2. 
   “Qaychi” usulida sakrash texnikasi
   
3. 
   Yugurib kelish va depsinishga tayyorlanish
   

Uzunlikka sakrashda yuqori sport patijasiga erishish asosan yugurib kelish natijasida xosil kilingan gorizonta tezlikka va depsinish nati- jasida xosil bulgan vertikal tezlikka bogaiq shuning uchun depsinish natijasida yugurib kelish tezligi kanchalik yuqori bulsa va depsinish kanchalik tez bajarilsa, boshlapgich uchib chiqish tezligi shuncha yuqori bo‘lib, shunchalik uzoqka sakraladi. Bundan tashkari, sakrash uzoqligi sakrovchining uchishda turgunligiga, uning erga tushish oldidagi va yerga tushayotgandagi harakatlarini kanchalar to‘g‘ri bo‘lishiga ham botik.

Uchish fazasida bajariladigan xarakatlar sakrovchining muvozanatini saklash bilishiga va erga tushish uchun kulay holatga ega bo‘lishiga yordam beradi. Sakrash­ning barcha kismlari uzaro uzviy boglik- dir, lekin bayon etishni osonlashtirish uchun, ular alohida-alohida qarab chiklladi.
Yugurib kelish. Yugurib kelish Uzoqli­gi erkaklarda 35-45 m, ayollarda esa 30-35 m gacha bo‘ladi. Bu Uzoqlik odatda sakrov­chining shaxsiy xususiyatlariga qarab, birinchi navbatda esa, yugurib kelish tezli­gini kanchalar tez yoki sekin oshirib olish qobiliyatiga qarab belgilanadi.
1. “Oyoqlarni bukib” sakrash texnikasi.
B u usul ancha oddiy va tabiiydir. “uchish qadam” tashlab kutarilgandan keyin orkadagi oyoqni yakinlashtirib, ikkala oyoqni ko‘qrakka tortish kerak. Buholatda gavdani ortikcha engashtirib yuborish kerak emas. Taxminan, erga tu shishga 0,5 m qolg‘anda oyoqchar sat kam to‘g‘rilanadi. Qo‘llar boshlagan hapakatni davom ettirib, pastga, orkaga tushiriladn. Bunday kompensator harakat boldirlar muvozanatini saklashga yordam beradi.
2. “Ko‘qrak kerib” sakrash texnikasi quyidagicha bajariladi: Sakrov- chi kadamlab kutarilgandan keyin silkinch oyoqni pastlatib, orkaga tortib, bungacha sal ildamlab qolg‘an depsinuvchi oyoqka tizzasini yakinlashtiradi. SHunday kilib, ikkala oyoq ham sal orkada koladi, silkinch oyoq ko‘prok to‘g‘rilanib, depsinuvchi oyoq tizzasi esa kattik bo‘qiladn. SHu bilan bir vaktda, tos va u.o.m. ga nisbatan oldinga siljiydida, sakrovchi ko‘qragini kerib, belini orkaga egadi. Bunday harakatga yarim bo‘qilgan kullarni yon tomonlardan orkaga yoki orkadan yuqori ga aylantirib, yon tomonlarga tez harakati yordam beradi.
3. “Qaychi” usulida sakrash texnikasi.
“Oyoqlarni bo‘qib” va “ko‘qrak kerish” usulida sakraganda yugurib kelish, depsinish va kadam tashlab kutarishdagi harakatlar o‘xshashligi gujanak bulganda yoki ko‘qrak kerganda buziladi. Sakrovchining xarakatdan harakatga utishi keskin bulmasligi uchun intilishlari “kaychi” usulida sakrashga olib keladi. Bu usulda biron xarakat ikkinchisiga ravon utadi. “Kaychi” deyilgan xarakat xarakterini to‘g‘ri ifodalaydi. CHunki uchish vaqti da oyoqlar to‘g‘rilanmaydi va bir-biriga karamakarshi xarakat kilmaydi. Bunday sakrashda oyoqlar yurishdagiga uxshagan, lekin ancha keig xarakat kilib 2,5 yoki 3,5 odimlapadi. SHuning uchun bunday usulda sakrash­ni “xavoda yugurib sakrash” deb xam ataydilar.



Yugurib kelib balandlikka sakrash usullaridan eng afzali “aylanib utish” va “fosberi flop” usullaridir. Erkaklarning keyingi 25-30 yildagi jaxon rekordlarining hammasi shu usullarda urnatilgan. Sakrashning boshqa usullari “xatlab utish”, “tulqin”, “perekat” erkaklar uchun faqat o‘rgatish va mashqdarda yordamchi usullar xizmatini utaydi. Balandlikka sakrash yugu­rib kelish, depsinishga tayyorlanish, tepsinish, planka ustidan utish va kunishdan iborat bo‘ladi.