Radio jurnaliSTİKA

Studiyada səs oxuyarkən

---

31
RADİOYAYIM. TEXNİKİ VƏRDİŞLƏR /
YAXŞI TƏLƏFFÜZ VƏ İFADƏLİ OXU ÜÇÜN NƏ ETMƏLİ?
III BÖLÜM
YAXŞI TƏLƏFFÜZ VƏ İFADƏLİ OXU ÜÇÜN NƏ ETMƏLİ? 
Artikulyasiya danışarkən sözləri nə dərəcədə aydın 
tələffüz edilməsini bildirən termindir. Bura sözləri 
bircə-bircə tələffüz etmək və danışıq səslərini aydın 
səsləndirmək də daxildir.
Yaxşı yayım aparıcısı, xəbərçisi olmaq üçün bir az 
səsinin üzərində işləməlisən:
▪ Cümlənin sonunda səsin kəsilməməlidir. Bu, nəfəs 
çatışmazlığından olur, ona görə də uzun-uzadı 
cümlələrdən yayın (daha ətraflı VI bölüm).
▪ Ucadan danışma və təsəvvür etmə ki, sən otaq dolu 
insanlarla danışırsan. Bu, belə deyil. Studiyadan 
kənarda olduğun kimi rahat və özün ol, bir nəfərlə 
söhbət edirmiş kimi danış. Azca formallıq da lazımdır, 
amma o qədər də yox.
▪ Yayımda boşluqlar buraxmayasan deyə, nəfəsalmanı 
məşq et, yavaş- yavaş amma dərindən nəfəsalmağı 
öyrən.
▪ Oxuyacağın hər şeyi başa düşdüyünə əmin ol; 
oxuduğunu qavrasan, hansı yerdə vurğu qoymaq 
lazım olduğunu, səsini hansı hissədə yüksəltməli, 
alçaltmalı olduğunu biləcəksən. Bu, dinləyicinin də 
anlaması üçün vacibdir.
AYDIN (TƏMİZ) TƏLƏFFÜZÜN 3 ŞƏRTİ VAR:
1. Səs dəqiqliklə formalaşmalıdır.
2. Səsi qədərincə nəfəslə doyurmaq lazımdır, 
yəni nəfəs səsi lazımınca dəstəkləməlidir.
3. Səs bütünlüklə bitməlidir.

---

32
XƏBƏRLƏR VƏ GÜNLÜK OLAY PROQRAMLARI ÜÇÜN MƏZMUN YARATMA
HADİSƏ YERİNDƏN XƏBƏRLƏMƏ 
IV BÖLÜM
HADİSƏ YERİNDƏN XƏBƏRLƏMƏ 
İstər qaynar, istərsə də soyuq xəbər olsun, onun 
keyfiyyətli məzmun təmin etmək üçün jurnalist 
bir az çox çalışmalıdır. Söhbət səslərlə olayı insana 
çatdırmaqdan gedirsə, təbiidir ki, reportyor səsin 
yanında olmalıdır. Dinləyici sənə qulaqlarını verir, sən 
ona gözlərini. Radio dinləyiciyə eşitməklə hadisəni 
görməsinə yardım edir. Çünki təbii səslər, reportyorun 
təsvirləri, olay iştirakçılarının danışdıqları, hadisəni 
qulağa sızdıran təbii dialoqlar və sair mənzərəni insan 
görmədən belə onun üçün canlandırır.
Beləliklə, hadisəni yerindən xəbərləmək xəbərçiliyin ən 
optimal yoludur.
Beyin həmləsi:
Bunun üstünlükləri nədir? 
Öz cavablarını bunlarla tutuşdur: 
▪ Reportyor nələr baş verdiyinə özü şahid olur – 
aldadılma, subyektivləşmə ehtimalı azalır, obyektivlik 
artır.
▪ Şikayətçi, zərərçəkənlə birbaşa ünsiyyət - 
məlumat toplanması, olayın yaşadılması və dəqiq 
çatdırılmasında əhəmiyyətli rol oynayır.
▪ Hadisəni təsvir etmək üçün müşahidə imkanı yaranır, 
hadisə yerinin reportyoru seyrçinin gözünü əvəz 
edir. Odur ki, reportaj daha inandırıcı və inamlı alınır.
▪ Hadisə yerindəcə dinləyicini maraqlandıracaq, olaya 
dərinlik qatacaq suallarına cavab tapmaq şansın var.