O`zbek tili iboralarga juda boy til hisoblanadi

   Ibora                            so„z birikmasi                                qo„shma so„z 

Toshingni ter                yong„oqni ko„rib qolishdi                   qo„l uzatdi 

Ko„zim tushdi               mening yong„og„im                            shu payt 

                                       Uchinchi bola                                   yordam so„rashdi 

                                       Ikki kishi      

 

   Bu  mashqni  bajarishda  siunfdagi  o„quvchilar  uch  guruhga  ajratilib,  birinchi 

qatoriga  matndagi  iborani  topish,ikkinchi  qatordagi  o„quvchilarga  so„z 

birikmasini,  uchinchi  qatordagi  o„quvchilarga  qo„shma  so„zlarni  topish  vazifasi 

yuklanadi.  O„quvchilar  ibora,  so„z  birikmasi  va  qo„shma  so„zlarni  topib,ularni 

izohlaydi hamda farqli tomonlarini aytadi.  

     Undan so„ng keltirilgan hikoya nima haqida ekanligi, uning  g„oyasi, mazmuni 

to„g„risida  o„quvchilar    bilan  biroz  suhbat  o„tkazamiz  va  mustaqil  fikrlashi, 

og„zaki nutqini rivojlantirish maqsadida ularning fikrlarini so„raymiz. 

---

 

40 

   Keyin  hikoya  g„oyasini  o„qituvchi  xulosalab,  darsning  tarbiyaviy  maqsadi 

(o„quvchilarga  do„stlari  bilan  tortishish,  janjallashish  yomon  odat  ekanligini 

uqtirish)ni o„quvchilar ongiga singdiradi. 

    Bu  mashqni  bajarish  orqali  o„quvchilar  iboralar,  so„z  birikmasi  va  qo„shma 

so„zlarning  farqlarini  yanada  yaxshi  bilib  oladi.  Shuningdek  mashqda  keltirilgan 

hikoya  g„oyasi  ularning  tarbiyasiga  ham  ijobiy  ta‟sir  qiladi.  Shu  bilan  birgalikda 

ular (ibora, qo„shma so„z, so„z birikmasi)ning imlosini ham eslatamiz, chunki har 

qanday dars orfografiya bilan bog„lab olib borilishi kerak. 

      Bu mashqning shartida o„quvchilarga matnda ajratib ko„rsatilgan birliklarning 

ibora,  so„z  birikmasi  yoki  qo„shma  so„z  ekanligini  aniqlash  vazifasi  yuklatilgan 

bo„lsa,  quyidagi  mashqda  esa  keltirilgan  birliklarni  ibora,  so„z  birikmasi  va 

qo„shma  so„zlarga  ajratib,  ular  o„rtasidagi  farqlarni  tushuntirish  va  ma‟nosini 

izohlash vazifasi berilgan.  

      541-mashq. Quyidagi birliklarni ibora, so„z birikmasi va qo„shma so„zga