O`zbek tili iboralarga juda boy til hisoblanadi

  Iboralar: og„zi qulog„ida, burnidan ip o„tkazmoq: 

  So„z birikmalari : og„zining chekkasi, ipning uzunligi.  

  Qo„shma so„z: otquloq, chap bermoq, toshbaq, temir yo„l. 

    Og„zi  qulog„ida  –  ibora  ,  qanday  ?  so„rog„iga  javob  bo„ladi,  xursand  so„ziga 

teng keladi. 

    Burnidan ip o„tkazmoq – ibora, nima qilmoq? so„rog„iga javob bo„ladi, o„zining 

yo„liga yurgizmoq birikmasiga to„g„ri keladi. 

   Og„zining  chekkasi  –  so„z  birikmasi,  moslashuv  yo„li  bilan  birikkan,  nimaning 

chekkasi? so„rog„iga javob bo„ladi. 

   Ipning  uzunligi  -–    so„z  birikmasi,  moslashuv  yo„li  bilan  birikkan,  nimaning 

uzunligi? so„rog„iga javob bo„ladi. 

  Otquloq  –  qo„shma  so„z,  ikkita  mustaqil  so„zning  birikishidan  hosil  bo„lgan, 

nima? so„rog„iga javob bo„ladi.  

   Chap  bermoq  –  qo„shma  so„z,  qo„shma  fe‟l,  nima  qilmoq?  so„rog„iga  javob 

bo„ladi.  

   Toshbaqa  -  qo„shma  so„z,  ikkita  mustaqil  so„zning  birikishidan  hosil  bo„lgan, 

nima? so„rog„iga javob bo„ladi. 

---

 

38 

   Temir  yo„l  –  qo„shma  so„z.  Ba‟zan  qo„shma  so„zlar  tashqi  tomondan  bog„li- 

turg„un , barqaror birikma xarakteriga ega bo„ladi.

9

 Temir yo„l – temirdan qilingan 

yo„l emas, shartlangan.   

 

   Bu topshiriqni bajarishda sinfdagi o„quvchilarning mustaqil fikri so„raladi. Ular 

so„zlarga savol berish orqali , ularning ma‟nolari izohlash orqali qaysi so„z ibora, 

qaysi so„z qo„shma so„z va qaysi biri so„z birikmasi ekanligini topadi. 

   Topshiriqni  bajarishda    o„quvchilar  ibora,  qo„shma  so„z  va  so„z  birikmasining 

o„zaro farqli tomonlari haqida tasavvur hosil qiladilar. Chunki bajarish jarayonida 

faol ishtirok etib, umumiy tushunchalarga ega bo„ladi. Shu umumiy tushuncha va 

xulosalarni mustahkamlash maqsadida yangi mavzuni tushuntiramiz. 

   Yangi mavzu bayonini ko„rgazmali qurol vositasida beramiz.