Erkin umarov mahmud abdullayev

Asarlari: 
«Majmuayi hikoyati A hm adi Kalla», «M unozir al- 
Kavokib» («Yulduzlami kuzatish»), «Risolat dar ilmi kurra» («G lo­

---

bus haqida risola»), «Iztig‘roji bul va arzi balat» («Joylarning 
uzunligi va en in i o ‘lchash»), «N avodir ul-vaqoye», «Risolayi 
m uxtasare az tarixi saltanati xonadoni m ang‘itiya». Bu asar Bu- 
xorodagi M ang‘it sulolalarining hokim iyati tarixiga bag'ishlangan.
* * *
Berdaq 
(1827—1900). B erdaq qoraqalpoq xalqining m ashhur 
dem okratik shoiridir. U XIX asrda yashab ijod etgan. Berdaq xalq 
qo‘shiqlari va dostonlarini qiziqib o ‘rgangan. U yoshligidanoq she’r 
yoza boshlagan. 0 ‘z she’rlariga kuy bastalab, baxshi sifatida xalqqa 
tanilgan.
U n in g s h e ’r va d o s to n la ri x alq o m m a sin in g tu rm u sh in i 
haqqoniy aks ettirgan. U adolatsizlikni qoralagan.
Asarlari: 
«Omongeldi», «Xalq uchun», «Aydosbiy», «Yaxshi- 
roq», «B o'lgan emas», «Ernazarbiy» asarlarida xalqning xonlarga 
qarshi kurashi, m illiy-ozodlik harakati aks etadi.
Berdaq «Izladim», «Xalq uchun», «Yaxshiroq», «Menga kerak» 
kabi she’rlarida halol m ehnat sohiblarining faoliyatini ulug‘laydi.
U o'zining «Ahmoq podsho» dostonida ayrim boylarning kir- 
dikorlarini aks ettirib, buning oqibatida xalqning sabr kosasi to 'lib- 
toshganlini tasvirlagan.
U ning m erosida insonparvarlik, m eh r-sh afqat, m ustaqillik, 
haqiqat uchun kurash, m ehr-m uhabbat kabi um um insoniy va milliy 
g‘oyalar aks etgan.
* * *
Cho‘qon Yalixonov 
(1835—1865). C h o ‘qon C hingiz o ‘g ‘li Va- 
lixonovning asl ism i— M uham m ad H anaviya b o'lib , Q ozog'is- 
tonning hozirgi Qustanay viloyatida K o 'c h m u rin degan joyda tu- 
g'ilgan. U chig‘atoy, arab va boshqa tillam i chuqur egallagan.
1847 yili 12 yashar C h o ‘qonni otasi Omskdagi kadetlar kor- 
pusiga o'qishga bergan. U 1861—1862 yillarda Peterburg univer- 
sitetining tarix-filologiya fak ultetida o 'qigan. X itoy, M arkaziy 
Osiyoga uyushtirilgan ilmiy ekspeditsiyalarda ishtirok etgan, sa- 
yohatlarda b o ‘lgan. Rossiya F anlar akademiyasi va Rus jug'rofiya 
jam iyati ishlarida faol qatnashgan.
Asarlari: 
«Jung'ariya tarixi», «Q o'lja safari kundaligi», «Qash- 
q a r sa fa ri k u n d a lig i» , « Q irg 'iz la r» , «X on A b ilo y» , «X itoy 
im periyasining g'arbiy o'lkasi va G 'u lja shahri», «K o'kitoy xon-

---

ning oshi», «Dala musulm onligi», «Qozoqlar haqida yozmalar», 
«Sud reform asi haqida».
* * *
Abay (1845—1904). Abay Ibrohim Q o'nonboyev — XIX asr- 
ning ikkinchi yarm ida yashab ijod etgan qozoq she’riyatining yirik 
vakili, bastakor, faylasuf, m a ’rifatparvar, badiiy adabiyot nam o- 
yandasi. U Sem ipalatinsk viloyatining Q ashqabuloq degan joyida 
tug'ilgan.
Asarlari: 
«M ening elim — qo zog'im », «A dashganning oldi 
yo‘q», «Ilm topm ay m aqtanm a», «Yoshlikdagi ilm deb o'yladim », 
«Boylar yurar m olin ardoqlab», «Internatda o ‘qiydi».
Abaydan 300 ga yaqin sh e ’riy asar meros b o'lib qolgan. U ning 
«Iskandar», «M a’sud», «Azim hikoyasi», «Vadim» kabi dostonlari 
m ashhur.
* * *