Erkin umarov mahmud abdullayev

Feruz — Muhammad Rahimxon II 
(1844—1910). Feruz — M u­
ham m ad R ahim Xivada tug‘ilgan. U o ‘zbek adabiyoti tarixida m u- 
nosib o 'rin g a ega adiblardan biri hisoblanadi. U ning ustozi Oga- 
hiy bo'lgan.
U 1863 yildan Xiva xonligi taxtiga o'tirgan. F eruz o ‘z faoliya- 
tida fan-m adaniyat rivojiga katta aham iyat bergan, o ‘zi ham she’- 
rlar yozgan, ashulalar ijro etgan.
Asarlari: 
«G 'azaliyoti Feruz», «Bayozi Feruz», «Devoni Feruz».
F eruz xonlik qilgan davrda ilm -fan, m adaniyat, adabiyot rivoj 
topgan. F eruz farm oni bilan A lisher N avoiyning «C hor devon», 
«Xamsa» singari asarlari ilk bo r nashr etilgan. F eruz 1871 yilda 
yangi m adrasa qurdirgan, bir necha kutubxona, darsxonalarni ishga 
tushirgan.
* * *
Sattorxon Abdug‘afforov 
(1843—1901). Sattorxon A bdug'af- 
forov M arkaziy Osiyoda ijtim oiy tafakkurni rivojlantirishda katta 
rol o'ynagan m utafakkirlardan biridir. U C him kent shahrida yirik 
m udarris oilasida tug‘ilgan. Sattorxon 1876 yili aprel oyida Q o‘qon 
shahriga qozi b o 'lib tayinlangan. 1879 yili Q o 'q o n shahar bilim
y urtining faxriy nazo ratch isi qilib tasdiqlangan. U 1883 yilda 
«Turkiston viloyatining gazetasi»ga tarjim on b o 'lib ishga kirgan.

---

1884—1889 yillarda Toshkent o ‘qituvchilar seminariyasida o ‘zbek 
va fors tillaridan dars bergan. U m s tilini chuqur egallagan m a’- 
rifatparvar b o ‘lgan.
1883 yilda Sattorxon C him kentga kelib qozilik ishini davom 
etdirgan. K eyinchalik yana Toshkentga qaytgan va m a’rifatpar- 
varlik faoliyati bilan astoydil shug‘ullangan.
Asarlari: 
«M usulm on esh o nlar», «Rossiya istilosiga q adar 
Q o‘qon xonligining ichki ahvoli haqida qisqacha ocherk».
Sattorxon C ho r Rossiyasining «ruslashtirish» siyosatini keskin 
qoralagan, adolatsizlikka nafrat bilan qaragan. Sattorxon o ‘zbek 
xalqining m ustaqillik u ch u n olib borgan kurashlariga o ‘zining 
munosib hissasini qo‘shgan.
* * *