2- laboratoriya ishi mavzu: Konstruktsion materiallarning mexanik xossalari cho’zilishga mustaxkamligi. Ishning maqsadi

 
1.
Materiallarni statik yuklama bilan cho’zilishga sinash (ГОСТ 
1497-84)
Foydalaniladigan namunalar, uskuna, moslama va o’lchov 
asboblari 
Namunalarni tayyorlash.
Sinaladigan materialning ko’ndalang kesim 
yuziga ko’ra ulardan ГОСТ talabiga ko’ra silindrik yoki yassi namunalar 
tayyorlanadi. 1- va 2-jadvallarda foydalaniladigan namunalarga misollar 
keltirilgan. 
Laboratoriyada namunalarni 5ta gacha yuklama beradigan 
УMM
- 5 markali 
universal sinov mashinasida sinaladi. Moslama sifatida sferik yuzali 
plastinkalardan, zaruriy o’lchamlarni o’lchashda shtangensirkuldan, sinalma 
yuzasini kattalashtirib ko’rishda lupadan, shuningdek, namunada hisoblash 
uzunligi (
l
o
) ni belgilashda kerner va bolg’achadan foydalaniladi. 
1-rasm. 
У
MM
– 5 markali vertikal cho’zish mashinasining (a) umumiy 
ko’rinishi va (b) kinematik sxemasi: 
a-umumiy ko’rinishi: 1-stanina; 2-kolonna; 3-boshqarish shiti; 4-mayatnik; 
5-qisqich; 6-baraban. 

---

b-kinematik sxemasi: 7-elektron dvigatel; 8-tezliklar qutisi; 9-chervyakli 
uzatma; 10-vint; 11-qo’zg’aluvchi traversa; 12- qo’zg’almas traversa; 13-
muvozanatlovchi tosh; 14-amartizator; 15-richaglar sistemasi; 16-shesternya; 17-
ish strelkasi; 18-nazorat strelkasi; 19-dinamometr; 20-reyka. 
1-rasmda УMM - 5 markali mashinaning umumiy ko’rinishi va kinematik 
sxemasi 
(b)
keltirilgan. Uning staninasi 
1
ga ikkita kolonna 
2,
ularga ustki 
qo’zg’almas 
12
va pastki qo’zg’aluvchi traverslar 
11,
traverslarga esa namuna 
o’rnatiladigan qisqichlar 5 o’rnatilgan. Mashinani yurgizish uchun SHIT - 3 dagi 
yurgizish tugmachasi bosiladi. Bunda elektr dvigateli 7 harakatga kelib, undan 
harakat tezliklar qutisi 
8,
chervyakli uzatma 
9
orqali gaykali vint 
10
ga uzatiladi. 
Vint 
10
ning pastga yurishida unga biriktirilgan qo’zg’aluvchi traversa 
11 
ham 
pastda yuradi. Qo’zg’almas traversa 
12
bilan posangi tosh 
13,
moy amortizatori 
14
va richaglar sistemasi 
15
bog’langan. 
1-jadval