M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

Olchov asboblari
deb o'lchash m a’lumoti signalini kuzatish 
(kuzatuvchi) uchun qulay ko'rinishda (shkalada) ifodalashga 
mo'ljallangan o'lchash vositasiga aytiladi.
Axborotni tavsif etishga qarab o'lchash vositalari quyidagilarga 
bo'linadi:
Shkalali o'lchash vositalari;
Raqamli o'lchash vositalari;
O'ziyozar o'lchash vositalari.
O'ziyozar o'lchash vositalari texnologik jarayonlami masofada 
turib tekshirish va nazorat qilishda keng qo'llaniladi.
12

---

1.3. 0 ‘lchov xatoliklarining sifat xarakteristikasi
Har bir narsada bo'lgani kabi o'lchashlarning ham sifati va
mczonlari mavjud. Bu mezonlar o'lchashlardagi asosiy tavsiflami
ifodalaydi. Bu mezonlar qatoriga quyidagilar kiritilgan.
Aniqlik 
— bu o'lchash natijalarining kattalikning chinakam
qiymatiga qay darajada yaqinligini ifodalaydi. Miqdor jihatidan
aniqlik nisbiy xatolik moduliga teskari tarzda baholanadi. Masalan,
agar o'lchash xatoligi 10 3 bo'lsa, uning aniqligi 103 bo'ladi yoki
boshqacha aytganda, aniqlik qancha yuqori darajada bo'lsa, o'lchash
nalijasidagi muntazam va tasodifiy xatoliklar ulushi shuncha kam
bo'ladi.
Ishonchlilik 
— o'lchash natijalariga ishonch darajasini
belgilovchi mezon hisoblanadi. O'lchash natijalariga nisbatan
ishonchlilikni ehtimollar nazariyasi va matematik statistika qonunlari
asosida aniqlanadi, bu esa konkret holat uchun xatoligi berilgan
chegaralarda talab etilgan ishonchlilikdagi natijalarni olishni
ta’minlovchi o'lchash usuli va vositalarini tanlash imkonini beradi.
To'g'rilik 
— o'lchash natijalaridagi muntazam xatoliklaming
nolga yaqinligini bildiruvchi sifat mezoni. 
/
Mos keluvchanlik