T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
nayrang (manipulyatsiya) amalga oshirilganini aniqlovchi oddiy va ishonchli 
me’zon zarur. Ma’lumotlar bilan manipulyatsiya qilish bu ma’lumotlarni kiritish, 
o‘chirish va almashtirishni o‘z ichiga oladi. Bu masalaning echimi nafaqat tasodifiy 
buzilishlarni aniqlashni (buning uchun kodlash nazariyasining xatolarni topish va 
to‘g‘rilash usullari to‘g‘ri keladi), balki raqib tomonidan qasddan yolg‘on 
ma’lumotni zo‘rlik yo‘li bilan kiritilishini aniqlashga yordam beruvchi vositalarni 
ishlab chiqishni talab etadi. 
Foydalana olishlik
-
bu subektlarga o‘z huquqlariga binoan ma’lumotni o‘z 
vaqtida va muammosiz o‘qish, o‘zgartirish, nusxa olish va yo‘q qilish imkonini 
amalga oshirishni kafolatlashdir. 
 
Tarmoq xavfsizligi quyidagi vazifalarni bajarishi lozim: 
–
domenlar xavfsizligini tashkil etish;
–
ro‘yxatga olish va ruxsat berilmagan kirish faktlarini oldini olish;
–
kalit so‘zlar (parol) va identifikatorlar axborot hizmatlarini olib borish; 
–
tarmoq trafigini nazorat qilish va tartibga solish hamda boshqa bir qator 
muhim funksiyalar. 
Tarmoq xavfsizligini ta’minlash maqsadida hal etish zarur bo‘lgan 
vazifalarga: 
–
foydalanuvchilar tomonidan taqdim etilayotgan xizmatlarga noqonuniy 
kirishdan tarmoqlarni muhofaza qilish; 
–
buzuvchilar tomonidan tarmoqqa qasddan ta’sir etish ehtimoli mavjud 
bo‘lgan sharoitlarda sifatli xizmat ko‘rsatish kafolatini ta’minlash; 
–
buzuvchi tomonidan tarmoq ish faoliyatini cheklashga urunishlarini 
aniqlash, uning joylashgan joyini topish va uning hatti-harakatlari oqibatida 
etkazilgan zararni bartaraf etishni ta’minlash; 
–
tarmoqlarni zarar etkazuvchi dasturlardan himoyalash. 
Telekommunikatsiya tarmoqlarining asosiy tashkil etuvchilar quyidagilar 
xisoblanadi:
–
tarmoq elementlari;
–
raqamli ATS;
–
FR, ATM, IP, MPLS texnologiyalari asosida ma’lumotlar yuborish tizimi;
–
komutatorlar, marshrutizatorlar, ruxsat berish serverlari; 

---