T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
1.1.-rasm. Dunyo miqyosida raqamli texnologiyalar statistikasi 
Hamma Internet haqida eshitgan va undan foydalanishni xohlaydi. Ma‘lumki, 
Internet axborotni soniyalar ichida uzoq masofalarga uzatish imkonini beradi. 
Shuning uchun bu darsda Internetni kelib chiqishi, uning tarkibi, unda axborot 
qanday qoidalar asosida uzatilishi va qabul qilinishi haqida ma'lumot beriladi. 
Internet tarixi o'zgarib va rivojlanib turuvchi olam, unda turli xil ko'rinishdagi katta 
hajmli axborotlar dunyoning deyarli hamma mamlakatlarida yig'ilib bormoqda. Bu 
ma'lumotlardan foydalanish zamonaviy axborot texnologiyasi vositalarisiz katta 
mablag' va vaqt talab etadi. Qizig‘i shuki, Internet ‗sovuq urush‘ mahsuli 
hisoblanadi. Uni yaratilishiga yadro zarbalaridan qisman zararlanganda ham ishlay 
olishga mo'ljallangan tajribaviy aloqa sistemasi sifatida XX asrning 70-yillari 
boshlarida AQSh Mudofaa Vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan ARPANet aloqa 
tarmog'i asos bo'lgan. ARPANet — buzilgan aloqa bo'g'inlarni avtomatik ravishda 
aylanib o'tishga va tarmoqdagi kompyuierlarning ma'lumot almashishiga imkon 
yaratuvchi kommunikatsiyalar paketidir. ARPANet tarmog'i birinchi marta ishga 
tushirilganda 4 ta kompyuter orasida maxsus kabel orqali bor-yo'g'i 2 minut 
davomida axborot almashinilgan. Avvaliga bu tarmpq maxfiy hisoblangan. 
Keyinchalik, modem va telefon tarmog'i orqali axborot almashish imkoniyati 
yuzaga kelgandan so'ng bu tarmoqqa turli korxona va tashkilotlar ulanib olgan.
Amerika Qo'shma Shtatlari Mudofaa vazirligining Ilg'or tadqiqot loyihalari 
agentligi (ARPA) 1960 yillarda kompyuterlarni vaqt almashish bo'yicha tadqiqotlarni 
moliyalashtirdi. Shu bilan birga, Internetning asosiy texnologiyalaridan biri bo'lgan 
paketli kommutatsiya bo'yicha tadqiqotlar 60-yillarning boshlarida Pol Baran va 
1965-yilda mustaqil ravishda Devid Devis tomonidan boshlandi. 1967 yilda 
operatsion tizimlarning ishlash printsiplari bo'yicha simpoziumdan so'ng, 1960-
yillarning oxiri va 1970-yillarning boshlarida ishlab chiqilgan ARPANET va NPL 
tarmog'i, Merit Network va CYCLADES kabi boshqa tarmoqlar uchun paketli 
kommutatsiya taklif qilindi.
ARPANETni ishlab chiqish Kaliforniya universitetidagi Tarmoqni o'lchash 
markazi (UCLA), Henri Samuelining muhandislik va amaliy fanlar maktabi Leonard 
Kleinrok tomonidan boshqariladigan va Duglas Engelbart tomonidan SRI 
International (SRI) NLS tizimi bilan o'zaro bog'langan ikkita tarmoq tugunlaridan 
(Menlo Park Kaliforniya, 1969 yil 29 oktyabr) boshlandi. Kelajakdagi o'sish belgisi 
sifatida 1971 yil oxirida o'n beshta sayt yosh ARPANETga ulandi.
ARPANET uchun dastlabki xalqaro hamkorlik juda kam edi. 1973 yilda 
Norvegiya Seysmik Array (NORSAR) bilan Tanumdagi (Shvetsiya) sun'iy yo'ldosh 
stantsiyasi orqali va London Universitet kolleji qoshidagi Piter Kirshteynning ilmiy 
guruhiga Britaniya akademik tarmoqlariga kirish uchun yo'l ochildi. ARPA loyihalari 
va xalqaro ishchi guruhlari turli xil protokollar va standartlarni ishlab chiqishga olib 
keldi, ular yordamida bir nechta alohida tarmoqlar bitta tarmoq yoki "tarmoqlar 
tarmog'iga" aylanishi mumkin. 1974 yilda Vint Serf va Bob Kan Internet atamasini 
RFC 675-da ishlatdilar, va keyinchalik RFC-lar ushbu foydalanishni takrorladilar.
ARPANET-ga kirish 1981 yilda Milliy Ilmiy Jamg'arma (NSF) Kompyuter 
Ilmiy Tarmog'ini (CSNET) moliyalashtirganida kengaytirildi. 1982 yilda Internet 

---