Rianhmi si loin riantu

TABC Authawng

“RIANHMI SI LOIN RIANTU” Marka 10:45

2011, P

A ngeitu:

Thantlang Association of

Baptist Churches
A chuahtu:

Literature Department

(TABC)

Tawlreltu:
Rev. K.L. Tial Hre Ling

(Editor)

Rev. Dr. Lal Uk (GS)

Rev. Ram Er (AGS)

Rev. Van Duh Tling

Dr. Hmuh Thang

Pu Ngun Hram

Ptr. Dr. Tawk Lian Bawi

Ptr. Thawng Peng

Pu Siang Bik

Pu Ram Khar

Ca cutu - Lily Sung

A chung cabia hna hi cattialtu pakhat cio i an hmuhning le an ruahning a si.

Editor Aanka

“Bawmh” ti bia hi a sullam kan chimter hna sehlaw mi harmi hna an rian va chan le anmah he va tuanti khi a si kan ti cio ko hnga. Cun an ca i thla kan campiak hna zong khi kan bawmh hna a si fawn ko.

Asinain, An rian i hnahnawh petu kan va silo zong khi bawmtu kan si kan philh sual theo tawn. Cun, an kalnak lam kan va kham zong khi bawmtu kan silo caan a si ve theo fawn.

Kanmah he ai pehtlailomi kong ah le kan hngalhlomi kong ah i thlak lemlo khi kan bawmh hna a si fawn.

Aho paoh nih bawmh cu kan duh cio. Mi va bawmh lawng hlah, midang nih bawmhmi si zong kan duh fawn ko.

Cucaah kan nunnak ah kan i bawmh cio ning le kan i hramh cio ning ah hin bawmtu le hramtu silo in dawntu le ngaihchiattertu kan si lo ding a biapi.

Chungum

Biazai

• 
  Sunghno Nu Dawtnak Sung ....
  

Carissa pa
Sermon

• 
  Lamphawk Theology ....
  

Rev. Sang Cung Uk
Nule upat peknak

• 
  Nule dawtnak .....
  

Rev. Dr. Za That
Theihtlei

• 
  Canada Ram Kong
  

Pu Mah Lian

• 
  Osama Bin Laden An Thah Cang
  

Kan thawngpang

Sunghno Ka Nu Dawtnak Sung
(Carissa pa)
Thin le lung lawng nih maw hngal

Teptuar rih ai ka nu dawtnak cu

Chim le phuan caan um ai kun

Lei le dang nih tlinh lai ing

Sunghno ka nu Dawtnak sung

 

Arpi le maw a fa le rual bang

Puan lum tein tuam ai fa le hna

A fak thei lo khuasik tangkhawng zong

Na ttang nem le na phei thluan cungah

Sunghno ka nu Dawtnak sung

 

Palep le maw khuaivah hna bang in

Ttuanvaih hau lo par tizu vang ah

Hnuk tlum te in merem ter ngai cu

Zei nih iang lo ka nu cawmkennak

Sunghno ka nu Dawtnak sung

 

Chuk le cho le hling le so lak ah

Nilin khua-al hrial lo na thlawh lopil ah

Khuaifung le maw fikfa hrang lak ah

Ttuan zai na rel fa le hna caah

Sunghno ka nu Dawtnak sung.

Zaang fahnawlnak

Ca kan rak thlahmi hi Laica “T “ cangfang kan remhmanhti lomi a um caah lungsau thinfual in rak kan rel piak hram ko u tiah kan in nawl hna. Cun rangleng thawngpang cu kan rak telh tilo.

Lam phawk¹ Theology (Shortcut Theology)

Caang thim: Matthai: 26: 39ff

Bia domh nak:

2008 ah sianginn luh nak interview ka tuah. Nawlngei lutlai Prof. Paul Matheny nih, “zei subject dah cawn duh khun” a ka ti i, mission kong ka duh ka ti. “A tha ko” a ti. Kum zeizat dah ka rauh hnga ka tiah ah ka hal . “Kum 7 tallocun na thiam kho lai lo” a ka ti. Kan lung a tlinglo ngai. Mirang pawl hi an kan nek pahrua ti hna ruahlo ka ruat. Class kan hong lai . Prof. Suarez nih, “kum 6 tal nan cawn ah a tha, keizong Princeton ah kum 6 ka cawng” a kan a ti. Kan hawi le Korean pawl le Philippines pawl cu zei an chimlo. Kan nih kawl ram mi pawl cu kan tha a chia ngai. Kan saduhthah cun kum 3 bak i degree van laak a si.² Zaih ! Laimi nih a rannak rumro le a fawi nak lam hi kan duh khun hnga? Kan sifah ruang ah maw? Lamphawk hrimhrim nih dah a kan lem. Ruah awk a um len. Cacawnnak lawng si loin zumhnak (Faith) le thil dangdang( Economic, Politics etc…) zongah cu lamphawk nih Laimi kan lungthin ah hmunhma tampi a lak tiah ka ruah. Cu kong cu tlawmpal in chim ka van i zuam lai.

Bia Chung

Bible tuanbia ah hin lamphawk he phawklo he khua ruahning a cuangmi chim awk a um len ko . Eg. Paul nih khamhnak cu zumhnak( faith) lawng in asi ³timi le James nih “tuah nak um lo zumhnak cu zumhnak thi asi a timi( Faith+ work)⁴. Paul lam cun step pakhat(zumhnak) in vanram kai khawh dawh asi i, James lam cun a tlawm bik ah step pahnih a hau, ( zumhnak + tuahnak) komh lam a si . James khamhnak lam hi a har ter deuh i, Pual nih a fawi ter deuhmi a lo.Tu chan hloh cun Paul nih lamphawk in lam a sial i, James nih vailam in lam a sial !⁵ Lam veve an si. Duh poh i thim nak nawl kan ngei.A phi chuak cu ai khat kho men ko nain a thawtning le a thuhning muro tu cu a dang kho men. Phun 3 in kan van chim hna lai.

1. Lam phawk kal cu a rang i a herh caan a um ve tawn.

China ram thanning hi a rangtuk. Kan hnulei kum 10-20 ah cun vawlei ah rak chimmi ram a si bel lo. Atu ah cun vawlei ah zoh bikmi ram pakhat ah a hong cang . USA secretary hlun Collin Powell nih “China cu vawlei cung pehtlaih nak lei ah kan hawi, sipuazi lei ah kan ral” a ti phah . Americanpi nih China cu a ngiat peng cang. China nih hi lamphawk a hman. US le Japan seh le computer lei fimthiam nak kha lamphawk (duplicate) in a lak i, thilri tampi manfawi deuh in a siam. Man dengdeuh in a zuar. Thil a manh ngai i, vawlei sipauzi thawngbik 2 ah a van i hlok . Micheu nih US a phakte lai an ti . Micheu nih lamphawk in number 1 cu a si kho lai lo an ti ve. Atu tiang ah cun a thang cuahmah ko.

Bible ah, Jesuh he vailam an tahtimi misual pakhat pa cu biafang ka khat in vanram a phan. Luke 23: 42 ah misual pa Jesuh he vailam an tahtimi pa nih “Jesuh, siangpahrang na rat tikah ka philh hlah”a ti i, Jesuh nih “ Mahhi kan chimh: nihin ah Paradis ah keimah sih ah na um lai” a van ti cawlh. Mipa nih Jesuh Khrih a zumhmanh le zumhmanhlo kan theilo. Tipil a in manh le manhlo zong kan faing lo. A painthar manh le manhlo zong kan fianglo. Nain Jesuh khamh nak a cotu cu kan theih. Lamphawk in vanram a comi a lo ngai kan ti khawh ve. A pomlomi caah chimawk zong a um ve len ko lai.

Premier League pumpululh chuih TV in ka zoh. Voi khat cu; Minutes 90 a dih hnuah minutes 3 an chap hna. Cu chapmi minutes 3 a tlin cuahmah lio ah kawl canceu nak hnu khin free kick chuih ding an hmuh. A chuihtu pa nih midang pek( pass) ah cun a caan a um tilo ti a theih. Cucaah direct in pin lei goal ah a hei chuih(kick). Pinlei kawlbawh pa cu a rak ‘up’ deuh sual kaw, a tlai kho tilo. Goal tiah a vang au len, a caan a dih beh. 1-0 in an tei hna. Lamphawk( direct) in rak kick hlah sehlaw a caan a dih ko hnga.

Malaysia ka tlawnlio ah, “Laimi refugee kan sawk tukmi hi a tha maw” an ka ti. US le Europe kal nak ding lam kan theih ti baklo i lamdang hlei kan hmuhkhawh tilo ah cun a tha ve ko ka ti hna. Zualkawh nak ah cun lamphawk hman ah a poi lo.

2. Apoi mi pakhat cu :Lamphawk hmang mi cu an tha tum a awl, sua an nguh lo an ti.

Voi khat ah mirang professor pa khat pa nih lecture a kan pek. US cozah cu kumkhat ah 3% hrawng lawng sipuazi thanter a tim,⁶ Asian ⁷cu a than khawh chung in than nan duh a ti. Than ran tuk cu than pih a tuan a ti. Meter 100 tehzuam nak i a thawngmi pawl khi marathon ( meng sau tlik) ah an thawnglo a ti. Laimi tampi cu kum 40 ah kan tha a tum ngai. Lamphawk kan kal nak ah upat lei ah kan thahri a dor rua. Mirang cu kum 40 ah an thawn saling te a si an ti. An tar a har. Laimi cu sau kan rum kho lo, sau kan thawng kholo, sau kan i dawh manhlo, sau kan thang manhlo, kan ziamh a tuan. Lamphawk kalmi cu sua a nguhlo an ti.

Vawikhat ah pastor pakhat pa ka leng. Biakinn ropui tak an ngei. A ka zoh pi. A chung ah kan lut. A tuangphah cement a rawkmi ka hmuh. Zaih! Biakinn thatuk nan saktung, a tang hi nan remhlo ka ti. A chimmi cu, “Hi Biakinn hi seed-faith in kan sakmi a si i, kan remh kho ti lo” a ti. Cheuhra cheukhat nan ngeilo maw ka ti. “Seed -faith chimh hnu ah cun cheuhra cheu khat cu hlawklo tuk le an pe duh tilo, seed- faith le chim peng ah an i nek hoi cang le kanlo ko” a ka ti.

Bible ah Ahab nih lamphawk in Nabot dum a chuh. A siangpahrang power hmang in Nabot dum cu a chuh. Sihmenhsehlaw sau a nguhlo. Ahab nih a ngeihchaih thilri cu a thihtak chom. A hmang manhlo. Sadam Hussein nih lamphawk in cozah sinak a lak. Lamphawk in an ram rumnak a fir i vawleicung bank kip ah a chiah. Cu tangkaa cu hmang manhlo in hri in an thlai. Absalom nih lampahwk in siangpahrang si a tim i, a pa David cu a doh. Siangpahrang si manhlo in a thi( 2 Samuel 18:1ff). Chan sau a duhmi nih cun lamphawk an hrail tawn.

Israel pawl nih Canaan ram phak zok an duh. Egypt in Canaan hi ni 40 lamkal hrawng a si an ti. Pathian lam cun kum 40 an rau . An zai. Moses an mawhchiat len. Annih nih minung speed in kal an duh. Jehovah nih Pathian speed in a kal pi hna. Lamphawk a thimmi caah Canaan ram cu suallam a ngei lo. Pathian lam cu a fummi a lo, a tlai bel a tlai taktak ballo.

3. Lam phawk kal cu mi a lem.

Ka hawi pa bia ka philh khawhlomi a um. “Lungkhur cawh, nutha lo riantuan le zu zuar cangmi cu rian dang tuan an huam tilo, a leem hna ” a ti. Bia ngai a si. Atu hi Arab ram pawl lautnak hmuh duh ah uktu thalo pawl an doh cuahmah hna. Lybia ram kum 42 uktu Gadafi zong an mipi nih an doh cuahmah. Luatnak duhtu pawl cu NATO nih an dirkamh hna. An i kap cuahmah ko. NATO nih an timi cu Lybia pawl cu “an zinan ( oil) nih an tha a thutter hna” an ti. Riantuan hau loin zinaan in an rum. Har nak an ton ah an celh lo. Tha thut zong hi mi a leem.

Lampahwk zulh cu mi a lem. Bible ah Judah cu Jesuh tangkaa kengtu a si i, a fir pah tawn. A lem rua. Jesuh kha taangkaa 30 ah a zuar. Judah nih Jesuh a zuar nak kong pakhat an puhmi cu lamphawk a duh caah a si an ti. William Barclay chim ningah : Judah nih Jesuh Siangpahrang a site lai tiah a ruahchan peng a ti. Jesuh cu Siangpahrang si a timbel tilo i Judah nih ruah nak pakhat a chuah a ti. Jesuh nih Rome ralkap sin ah ka ap lai. Cun Vancung ralkap pawl nih Jesuh cu an van zohkho lailo i, Rome ralkap pawl cu an van tuk hna lai i, Rome pennak cu Jesuh pennak ah a lut lai” tiah a ruah an ti. Judah nih lamphawk in Jesuh cu siangpahrang si ter a duh. Jesuh nih Siangpahrang sinak cu lamhar( Vailamtah lam) in a lak. Judah cu lamphawk nih a lem i, a dongh nak ah thihnak lam ah a kal. Lem hi leem tha le lem chia um. Lamphawk lem cu lem tha a si lem ti ka ruatlo.

Bia fun nak

Matthai 26:36ff ah Jesuhkhrih cu lungrethei ngai in Gethsemane dum a um. A zulh ding lam kong ah a donghnak biakhaihnak tuah a hau cang. Vailamtah lam maw? Lamdang!. Tu chan holh cun lamphawk maw? Lamhar( Vailam)!

“Jesuh nih vailamtah lam loin a kan khamh kho maw?” tiah bia an rak ka hal bel. Ka harh ngai. Ka chim nain an lung a tlinglo . Ka hal ve hna i, lungtling lak in an ka chim kho velo. El awk a umlomi pakhat cu a um tiah ka ruah. Jesuh nih Lamphawk in a kan khamh khawh nain cu lam cu a thimlo. Lamhar, Vialamah lam, a thim. Vawlei ah a ra. A khamhnak policy a chim. Mah policy cu a nun in a langhter. Lamhar le lamsau a thim. Cu lam cu a donghtiang a lim ta . Khrihlam cu lamphawk a si bello. Lam har, Lamsau le lam lileng a si tawn. A kal a har. A nuamlo. Khrih nih cu lam cu a thim. Kan nunnak ah thimding a um tawn. Lamphawk maw ? Lam har?. Bo Bennet nih “Teinak taktak a hong lang, mah cu lamphawk in an si ballo”. Jesuh teinak (Vailamtah teinak) ah hin lamphawk hmunhm a ngeilo. Lami zumtu nun lam (Faith, Politics, economic…etc) ah lamphawk hmunhma ngei hram hlah seh!

• 
  Rev. Sang CungUk (Century le Nathan pa)
  

2011-1012 Rianttuantu Hna Thlahlawh
CACC

01. GS -170000

02. Department Head -150000
HBA

01. GS -135000

02. AGS -125000

03. Dept. Head -120000

ZBC

01. GS -150000

02. AGS -143000

03. Treasurer -139000

04. Department Head -135000
TABC

01.GS -130000

02. AGS -120000

03. Dept. Head -115000

Nu le hna dawtnak zunthlum theihpiak thiam le an cung i dawtnak

langhter khawh peng cu Vancung khua ah thluachuah

kan i khon a si. An thih hnu ah cu thluachuah

cu vanmi nih kan innchung ah

an vun thlak te dingmi a si.
Nule Dawtnak

Rev. Dr. Za That

Nule dawtnak a thuh zia le a ngan zia hi ca`ial in langhter u tiah ti hna sehlaw a nu dawtnak fiangpup in a tial khomi an um hnga ka zumlo.  Nule dawtnak cu nunnak muru thin le lung lawng nih tlingte in a temtuar khawh. Nain, hmurka nih cun a dihumnak in a chimphuang kholo. Nule hna nih cun zeitik caan paoh ah fale hna zulhdingmi lam `ha le hmunhma `ha um khawhnak lam kha an dahpiak hna i an kawlpiak peng hna. Bible chung ah mi minthang pasal `ha tampi hna cu nule hna nih Pathian bia le DAWTNAK dihlak he cawnpiak ruang le zohkhenhnak ruang ah Pathian thluachuahmi fale ah an i chuah kho. Cu tikah hruaitu `ha le bochanmi ah an i chuah. Samuel nunnak le sining zoh tikah a nu nih a paw chung i a rak um liote in zeitluk in dah a rak dawt cang i thla a rak campiakning kha kan hmuh. Samuel cu Israel hruaitu minthang taktak ah ai chuah ko. Cu bantuk in Moses zong a nu nih dawtnak dihlak he a fimnak a hman i a luatter. Jacob zong a nu nih dawtnak dihlak he ruahnak a peknak in a pa rorah vialte a co khawh. Cucaah cun vawlei cung ah hin mi lianngan le mi thil ti kho hna an chuah khawh lengmangmi cu Nule hna cawnpiaknak le lam hmuhsaknak ah hram ai bunh pengmi a si. Abraham Lincoln nih, “Pa lianngan hna hnulei ah hin nu liangngan hna an rak um lengmang ee” a rak ti. Pa lianngan an rak um hlan ah Nu lianngan an rak um hmasa. Cu nu lianngan hna cu hringtu Nu le hna hi an rak si. Zeitluk in dah nule hna hi an biapi  timi cu, pa hna hnulei ah anmah dirkamhnak le `hithruainak a rak umlo ahcun pasal `ha le pa lianngan zong an rak um kho ve hngalo tinak a si. Cu bantuk mi lianngan chuah khawhnak ding caah cun nule hna nih fale cung ah an nunnak dihlak le an thil ti khawhnak dihlak he dawtnak umek in an zohkhenh thiam hna ruang ah a si.

Nule dawtnak cu zeihmanh in tah khawh a silo. Ka nu nih a thinlung, a thazaang dihlak he a kan dawtzia le a fale nih kan dawt khawhlo zia van chimta ka duh. Kan nule cio nih an kan dawt cio ning cu thukngai in ruah cio hnu lawng ah nule dawtnak cu nunnak dihlak in rak teh khawh cio a si. Ka nu nih a kan dawtnak ka ruah tawn caan le ka dawt manh ve lomi ka ruah ah hin ka mitthli a luang thluahmah tawn. Cawn nikhat ni in ka pa he lo thlawh ah zarh khat riak in fale cawmnak caah le fimthiam cawnnak caah an rak kal peng. An fale sianginn kai kho cu kan kai dih. A hniangbik cu ka nu nih seikawrang khat in zarh khat riahcaw le thuamhnaw vialte ai phurh chihbu in ai puak chih. Niruk ni ah zing in an rak tlung tawn. Zarhpi ni cu Pathian thang`hat le riahcaw vaihlam tuah ni ah hman chih a si. Ka nu cu nubu hruaitu a si peng ve. Pumh tlolh a duhlo. Zarhpi zingkate in a tho le rawl a chuan. “Ka fale hna ka chuan thlu ko le rak ei ko u awh” a kan ti. Pinlei dum ah ka va kal ta lai a ti le zei a va tuah ti awk kan rak hngallo. Pinlei dum timi cu kan inn hnulei pinlei ah a ummi dum rawp pakhat a rak ummi khi a si. Cuka hmun ah cun ka nu cu a fale hna caah thlaza a va cam tawn kha a rak si. A hung lawi in ai pum colh. Zanlei nu pumh chuah hnu in zarh khat chung lo riahnak ding riahcaw cu a tim `han. Cu tite cun ka nu nih cun a fale hna cu hmailei ah keimah bantuk in lo thlo rethei in um hna hlah seh ti a kan duhtuk ruang ah kan retheih ding vialte cu amah nih a rak kan phurhpiak chung dih cikcek. Ca`ialtu pakhat nih hi tiin a ti ve, Nule hna cu kan khuaruah harnak le kan thilrit vialte kan chiahnak hna Bank an si a ti. Kan nu le vialte hna hi kan thilrit le kan harnak vialte a kan chawng dih cikcektu an si. Ka nu zong a fale retheih sianlo ruang le mi zoh hawihngar in um hna hlah seh tiah fakpi in rian`uan ai hneknak le a retheih tuknak nih ka nu cu a chan a tawiter phah. Kan u, upa cem kutke lawng ka nu nih a temtuar manh le a dang a fale kutke kan ngeih cio hlan ah mual a kan liamtak. “Sunghno ka nu na kan dawtnak a sung tuk ee, na caah retheihnak le temtuarnak ka ngeih ve manh hlan i na kan liamtak tuan ko cu ee” tiah Hringtu Nu Ni camtuak caan paoh ah ka mitthli a luang thluahmah tawn. Cu tluk in kan nule hna nih an kan dawtnak sung cu cham khawh a um hnga maw? Nan nule cio nih an in dawt hna nak kha ruat cio tuah ulaw zeitluk in dah a ngan le a sunlawi, cham khawh um ngai hnga maw? Nihin ni caan ah nule hna a nungdam rih i nule he khua a sarih khomi hna nan caah cun lunglawmtuk a si tiah ka ruah. Caan `ha nan ngeih liote ah na nu dawtnak theihpiak thiam law na nu a lung lawmhter khawh i zuam peng. Cu ti na tuah khawh ahcun nang cu mi thluachuak na si hrimhrim lai. 

A hlei khun in Laimi kan nule hna hi an dawtnak a thlum-al cem hmanh maw ti tluk in khua ka ruah caan a um. Lothlo mi rethei tukmi kan rak si. Atu ah cun vawleipi nih a kan `hanter le siarem deuh in khuasa kho zong kan hung um cang hna. Kan nule hna nih sei in thing an i phurh bu ah an fale kha hmailei in an kan puakcawi chih rih. Ka fate hi mi sin chiah cu a pamtuk ai lai an ti le anmah tu kha retheih theih hnih, theih thum an i lak. Cu tluk cun fale dawtnak a langhter khomi an si. Kan zawt kan fah tik zong ah ka fate maw temtuartuk sual lai an ti le an kan domh, an kan tlaih hlei ah an kan puakcawi rih. An sinak umek in Laimi hringtu nule hna hi fale hna cung ah DAWTNAK a langhter thiammi an si. Cu tluk in an kan dawt lio caan ahcun a cheu fale hna nih cun kan nule kha kan hro kan cer rih hna le hnangamlo le lung nuamlo in kan chiahtawn hna. Zan ih zong ah merem thiamlo in kan tuah hna. Laimi fale pawl hna ruat tuah hmanh usih. Kan nule an ngaih kan chiatter hna ahcun kan thluachuah a pit lai, khua awng kan tong sual lailo. Voikhat cu ka nu hi a bia fakdeuh in ka rak el sual le a mitthli ka rak tlakter sual bal. Cucu nihin tiang in ka ngaichihbikmi le ka nu ka ngaithiam awh tiah ngaihthiam hal awk um tilo in a ka thihtak tuanmi hi a si. Ka lung a hung fim i ka palh ka van i hngalh tik ahcun ka nu, na fapa hi ka ngaithiam ka ti manh ti lo, ka nu nunnak cu a liam ai cang. A ngaingai ti ahcun kan nule le kan pale hna hi hmuh khawhmi khuazing, thluachuah pe khotu an si bantuk in fale hna nih an nun liote ah daw cikcek hna usih. Fanu fapale kan si zong ah, fapa le nupile kan si zong ah, an fale dihlak kan si hna. Nule hna dawtnak zunthlum theihpiak thiam le an cung i dawtnak langhter khawh peng cu Vancung khua ah thluachuah kan i khon a si. An thih hnu ah cu thluachuah cu vanmi nih kan innchung ah an vun thlak te dingmi a si. Tlawmte lawng na nu na dawt ah cun thluachuah tlawmte nai khon a si. Tampi le chambaunak umlote in na dawt ahcun tampi in thluachuah nai khon a si. Sunghno kan nule Dawtnak philh hrimhrim hna hlah usih.

Ka nu thih kum 20 tlin philhlonak





Pu Mah Lian ( Canada)

Canada Ram Kong
Canada ram kong ka `ialmi hi keimah ka hmuh ka theihmi lawng a si caah hin tlam a tling lai lo. Ka palhmi zong a um khawh caah nan ka ngaihthiam naklai zaangfah kan nawl hmasa hna.

Canada Sazatenih sianginn ah an kan chimhnak ah cun vawleicung ah ram nganbik pahnihnak a si tiah an kan chimh. Nichuah in Nitlak khi suimilam pali (4) in ai dang. Cu caah an ram hi a ngan hrim ko ti a fiangngai. An ram hi Province (10) leTerritory (3) a dihlak ramt `hen(13) in an `hen. An ram `hen pakhat hi kan Kawl ram tia hna ansi nain minungtu cu Million (34) hrawng lawng kan um. Kei ka umnak hi Canada ram a laifang Manitoba ram `hen ah a si. Kan Kawlram tia nawn a si nain minung Million (3) hrawng kan um. Kan pile kan pu hna chimning cun Chur nih `ha tuk in a rak denpiak hna i tlang hi pakhat hmanh a um lo. Canada ram chung ah hin tlang tibual (Rih tidil bantuk) khi thong (10) nak tam a um an ti. An mah nih cun khuacaan hi pali(4) in an `hen ko nain thla ruk chung vur nih an ram a khuh i a dang thla ruk chung lawng cinthlaknak ah caan an ngei. Kan Lairam bantuk in an khua caan `ha sehlaw zeitluk in dek an rum hnga? An vawlei a `ha tuk. Zinan zong cawh awk tampi an ngei.  Tlanglawng lam le motor lam `hatuk an ngei hna. Kannih umnak ram `hen lebang cu Hydro ( Electric) a `ha i chun he zan he lam kam mei zong an van peng ko. India ram PunJub State zong an electric Mega Watt 1500 an ngei i an ram chung khua vialte hi Free in mei an peek hna pin ah State dang zong ah an zuar chin an ti? Laitlang zong Run tivapi nan kham khawh tikah cun khuakip in mei Free in an in vanpiak kho te hna hngalo maw? Canada ram ah cun thingkung phun khat a um i Thirfang din in a ding .Cu thingkung cu a rawp kholo dingin an tuah i an ram pumpi in Electric tung ah an hman hna.

      Uknak:  An ram hi Democracy phung in an i uk hna i, mizapi thimmi Parliament hna hi nawl a ngeibikmi cu an si ko hna. England Queen Elizabeth nih amah ai-awhtu ding ah General Governor pakhat a chiah i ram `hen kip ah an ai-awh zong pakhat cio an chiah chin hna. England le France ukmi an si bantuk in zung zong ah Mirangca le France ca hna hi hman`i a si. An cozah nih Human Rights (Nu hrin covo) hi an uartuk. Nupi le hngakchia zong vuaklo ding ti in Upadi an ngei. An ram ah ziknawh (Corruption) hi a umlo. Democracy phung a uarmi an si bantuk in kan pi Aung San Su Kyi hi an uar i, an TV ah hin atu le atu an langhter. Thonginn in a chuah hlan ah anmah Canada rammi sinak (Hmatpungtin) zong an peek.

       Nunning: Mirum le Mi sifak hi ei le din , fenhaih ah hin cun kan i dangtuk hna lo ti in ka hmuh. Hnipuan umkheng le innchung hman awk hi a lakin laknak hmun kannih khua ah cun a um i, kan cozah `ha sehlaw Thantlang khua chung ummi khi cu hnipuan, um le kheng ti bantuk cu ka vun in bawmh khawhngai ko hna hnga. Ram ngei hmasatu hna hi Aboriginal an ti hna i kannih nih cun Red Indian kan timi hna kha an si. An cozah a `hattuk caah ram ngeitu hna hi cu a lak in a cawmmi hna an tampi. Cu pin ah ngakchia zong kum (18) tiang bawmhnak a peek hna. Cu caah nu a cheukhat cu lakfa an hring i cozah bawmhnak an fale hmuhmi hi i cawmnak ah an hman. Kan umnak khua chung ah hin lakfa a ngeimi an tamtuk. Tar zohkhenhnak zong hmun tampi ah an tuah. Cozah le Biaknak lei in Food Bank an ti i mi damlo le mi harsadeuh pawl hi a lak in rawl peeknak hmun tampi an tuah. Ram ngeitu, Red Indian phun pawl hi kan pi le kan pu le he khan an i lo ngai hna. An hmulsam zong `hi`ha in an i met hna lo. Zudin an hmangtuk i `hal caan ah cun khua chung i dinhnak (Park) ah hin zu an ri i kal kholo in a ummi an tampi. An cozah a `hattuk caah zuri kal kholomi pawl hi palik nih an phurh hna i an inn asiloah sizung ah `hate in an chiah hna. Kan ram he cun ai dangngai. Canada ram hi kuli rian `uannak ah a `hattuk caah vawlei cung ram kip in an ra cio hna. India ram Punjub State lebang khin cun Laimi i Malaysia kal kan hman bantuk khin nu he pa he, an inn le lo zuar in an ra hna. Cucaah kan umnak khua lebang ah cun Taxi driver hi 100 ah 90 cu Punjub an si. Vietnam miphun zong hi kum 1970 le 1980 kar hrawng ah khan an ram a buai caah Refugee in minung thong 50 hrawng an rak phan. Atu ah cun dawr ngan pipi an ngei hna i kan umnak khua chung hmanh ah sii lei doctor hi (9)an um. Ramdang in a rami paoh hi cacawn a duhmi cu camipuai tuahter `han a si. Zei caah tiah cun ramdang i degree pekmi kha cu an pompiak hna lo. An cozah nih Mirangca le holh hi thiam hna seh ti an kan duhpiaktuk fawn. Cucaah cun ramdang in a ra tharmi caah hin sianginn tampi an tuah. Keimah zong vun i fak ta ve ko ning law, keimah ka kum 67 ka si ah cacawng dingin camipuai cu ka va tuah ve. Sangngai in ka awn caah Red River College ah Kum 2010 kha Mirang ca ka cawng ve. Ka hawi le hna hi, China, India, Rusia, South Korea, Phillippine, Afghanistan, Israel, Bultan, Libya, Poland, Argentina le Africa in an rak kai cio hna. Ka hawi le hna cu an ram ah BA, MA a awngciami an si pin ah a cheu cu Engineering, lawyer, manager le an ram ah Officer caan saupi a `uan ciami hna an si hna. Mirangca koko ah hin cun kan i tlukcio ko hna. Asinain Computer ah hin cun ramdang cu an sangngai hna. Cucaah kan fale zong Computer ah biatakte in `an an lak awk ah ka duhpiak ngai hna.

     Canada ram um Lai (Chinmi) -Chinmi nih hin Canada ram hi kan phaknak hi a sautuk rih lo. A tambik cu Refugee in a phanmi kan si hna. Cozah nih kum khat chung bawmhnak pek a si. Sianginn kai a duhmi tu cu bawmhnak a pek chap hna. Kum thum tlin ah citizenship card (Rammisinak) pek a si. Atu ca ka `ial tiang ah hin Minung thong khat hrawng Laimi hi kan si i an ram chung khuapi hmun tampi ah kan um hna. Pathian nih a kan dawt i mi tampi nih inn an cawk i Motor lebang cu Laimi nih tamngaite ngeih a si ve ko. Sianginn kainak zong ah Canada ram University in degree a hmumi hi minung (10) hrawng an si. Thantlang peng Leitak khuami Salai Za Ceu Lian lebang cu Vawleicung ah minthangmi Toronto University in Political Science in M.A degree a lak i a tu hi Ph D lak ding in timhtuahnak a ngei. A tlamtlinh ahcun Kawl ram pumpi ah kan theihmi chungah pakhatnak a si lai. Aung San Su Kyi zong nih a rak lakmi subject a si. Cucaah cun hi hnu kum 30,40 ah cun Vietnam pawl bantuk in rank sang le mi ngan zong Pathian dawtnak in kan fale tampi an chuak ve te ko lai tiah ruahchannak kan ngei ko.

        Biaknaklei ah - Ka umnak khua Biakinn ngan pipi hna hi kum 1870 in 1910 kar i an rak sakmi hna an si. Khi lio caan ah Khrihfabu kip ah Pathian lei ah `hanghnak nganpi a rak um `heo lai. Atu ah cun an mino hna cu Biakinn ah hmuh awk an har i hlaremh bu hna hi kum 50 in a cunglei mi lawngte hi an si ko hna. Kannih Laimi hi khuapi (6) ah fellowship in kan dir hna i Chin Christian Fellowship of Canada( CCFC ) hi kum khat ah voikhat Conference kan ngei tawn. Kum 2009 ah khan Calgary khuapi ah Civui cu kan ngei. Ka umnak khua in cun Thantlang le Rangoon can hrawng bantuk in a hla. Bus a `hangaimi $7500.00 in kan hlan i zingka khuaceu hnu in kan chuak i Calgary khua cu nitla hlanpi ah kan phan. An lam a `hatuk i khualtlawn a nuamtuk. Khual he lai he minung 250 hrawng kan si. Ruahlopi in a hlan ah Laitlang i kan hawikom hna he kan i tong hna. Kan ram lei in Pastor Dr. Ro Hming Lian le Pa Ni Mawng hna nih an kan telpi i Canada in kanmah kan pastor Tim (American pa) le Canada ram chung Khrihfa dihlak ai-awhtu Pastor Gord Martin hna nih an kan telpi. Canada cu Khrihfa ram a si bantuk in Pastor Gord Martin hi an ram hruaitu nih an theih i kan ram lei mi cah duh zong ah tampi a kan bawm khotu a si. Kan Civui ah cun hlaremh, duet, solo le a dang lentecelh zuamnak hna kan ngei kho. Kan Civui dih ah kan dihlak in Vawleicung minthangmi hmun Rocky Mountain hmun ah kan kal hna. Rocky Mountain le Calgary khua karlak hi ai dawhtuk i cowboy baisikup an i thlak tawnnak hmun khi a si ko rua tiah ka ruah. A tlang tang ah i dinhnak hmun kaupi (Park) a um i, cu ka hmun i Pathian thang`hatnak caan hna kan vun hman lio ahcun ka mitthli hna a hai. A tlang cung in tiva a hung luangmi le a tlang kar in tiva a luangmi hna hi fim kikiaite in an um i an i dawhtuk hna.

        Kan caam chungah Stampede timi hmun ah ka hawi le pahnih he kan kal. Cu ka hmun cu kum khat ah ni hra chung zoh dawh phunkip an piahnak hmun a si. Mi kip nih an zoh duhbikmi cu Cowboy pawl nih hremlomi rang, caw saubik cit i zuam le caw hngawng merh le rang cung in caw fate hri i them i a ran khawh chung in a kut le a ke `em an i zuammi hna hi a si. Cu lio ah ka ruahmi cu Thantlang Pu Van Thang (Za Bawi Hup pa) kha hei um ve sehlaw, anih nih cun zeitluk in dek a chim a thiam hnga i ngaih a nuamh hnga ti lawng ka ruat. Puai an piah lai ah kan zapi kan dir i minung zakhat nih nu he pa he cowboy luchin an i chinh i an ram hla an sa hna. Kan `hut le cangka nungak (20) nih cowboy thuam he rangtum cungin certualpi an vun hel cu zoh a nuam hringhran ko. Phusim herh bak in an i herh taktak ko. Hiti in  an tuahnak hi kum 100 hrawng a rau cang. Hi lio caan ah khual a rak tlungmi hi anmah khuami nak in an tamdeuh tawn. America ram zong in tlangval ai zumdeuhmi hna zong tampi an ra ve tawn. An laksawng zong a tamngai ti a si.

       Kum 2010 Civui cu kanmah khua Winnipeg ah kan ham ve. Pathian sinah thla kan cam. Thla thum a duh tiang ah a hmun kan hmu kho lo. Nubu nih rawlulh in thla an cam tikah Pathian nih a kan leh colh. Providence Bible Sianginn `ha ngaimi hmun an kan peek. Kawl ram lei in khual pathum an ra kho. Pastor Gord Mar Tin le pastor Tim zongnih an kan telpi i kan dihlak 250 tluk kan si hna. Pastor Dr. Ro Hming Lian nih a timi cu, cuhlan ah ka tong ballo i hi hnu zong ah ka tong ti lai tiah ka ruat lo. A mak in a ropuituk a ti. Zei caah tiah cun kan civui ah hin kan khual pawl hi Mandalay Hotel sangngaimi hmun i kan riah bantuk in a khan cio ah um a si. Rawl a kan chuanpiaktu le chung a kan `uanpiaktu pawl hi Mirang nungak lawngte an si. Rawl hi voikhat ei ah phun nga nak tlawmlo in mehphun an kan tuahpiak tik ah a sawi awk hi pakhat hmanh an umlo. Cu pin ah Mirang kan hawi le hna zong kan Laiphung in kan civui ah cun Lai thuam in an i thuam hna i kan sinah an riak ve an kan pumhpi ve tikah hin  a mak taktak ko. Kan umnak khua ah hin  Laimi innchungkhar (15) kan um. Hi kan Civui ah hin $40,000.00 kan dih. Khual he Lai he Minung 250 hrawng kan si. Hlaremh, solo, duet le Bible zohlo rel zuamnak le lentecelh zuamnak phunphun kan ngei kho. Khual in a rami zongnih an i lunghmuih dih. An chimmi cu Canada ram chung Laimi nih Pa can ah kan ruahmi Pu Cung Cin umnak khua pei a si cu, hitluk sang le ropui in a si awk hrimhrim a si ko an ti cio. Kum 2012 hi cu Canada ram chung a kan uktu hna umnak Ottawa khuapi ah tuah ding in khiah a si. Lai Forum zong ah ka `ial balmi cu Laimi cu Pathian nih a kan dawttuk i a sin ah biatakte in thla kan cam ahcun a kan bawmtu dingah a vanmi hna zong a van thlah ko hna lai tiah ka ti bal.

     Kan hnu zarh February5, 6 ,7  kha kan khua chungah Mission Fest ( Mission ) rian`uannak hmuhsaknak kan ti ko lai cu, Church Of The Rock ah an tuah. An Biakinn hi Thantlang Baptist Biakinnpi nakin let thum in a ngandeuh lai dah tiah ka ruah. Cu pumhnak ah cun minung thong thum hrawng kan si. Cu ka hmun ah cun Chin Women Group  ( Lai Nubu) zong acting song piah ding in caan an kan thiah ve. Kan Pastor Tim hi  Carson nupi Laura ca`ialmi kha a rel balmi a si tikah an konglam kha fiangte in a chim i kan Nubu hna nih acting an van piah taktak cu Mirang tampi an `ap. An piahmi cu (1) Ka dawt `ap len ti hlah thaizing ah cun mu e timi le (2) Carson siang cungah mitthli rial bang zuur timi kha a si. Salai Za Ceu Lian (Ceupi) nih Mirang holh in hla kha `hate in a leh tikah an lung a fiang i Carsonte nupa temtuarnak kha fiangte in an hngalh. Hi zan ah hin Ceupi zong Testimony (Tette khannak) caan a hmu ve. A donghnak ah ka chim duhmi cu kan biakmi kan Pathian nih cun a kan philhlo i Laimi phun hi Thluachuah tampi a kan pek ko. Thlacamnak in i bawm cio hna usih. Damte in.


Osama Bin Laden an thah cang
A chuahkehnak: A pa cu Mohammad Bin Laden a si. Fa 57 lak ah Bin Laden hi 17nak le a pa rocatu a si. A nupi min cu Amal Ahmed Abdul Fatah a si. Hi nu he hin fa pathum an ngei. Nupi pathum a ngei rih nain Fatah lawng hi Bin Laden he thih ngamh tiang in a `ang thaimi a si. 1980 kum hrawng ah hin Al Qaeda ralhrang bu a rak dirh i 1993 kum ah Somali ram ah US ralkap tampi a rak thah hna. 1997 kum ah hin ‘Jihad’ timi Muslim a thiangmi raldohnak a thawk. Iraq ram uktu Sadam Hussein nih Kuwiat ram a lak hnik lio ah, US cozah nih Kuwait ram a rak chanh ni thawk in Osama Bin Laden nih US cozah he ral hram a thawk. New York khua i Word Trade Centre (Innsang pahnih)a rak pah i, a chung ummi minung 2974 le vanlawng chung in a ummi 190 an rak thi. Hi pa hi US mizapi an thin mei bang a alhtertu a si. Kum 10 chung thah ding in an kawl i atu ceo ah an thah khawh.

An thahning :US Helikopter pahnih cu Afghanistan in May ni hnih zinglei slm. pakhat in an chuak. Pakistan ralkap an theihter hna lo pin ah Reda pawl an hrial. US Helikopter pawl cu Bin Laden ral vawlei an um chung vialte mawngtu ngeilo US Vanlawng pawl cu Afghanistan cungah ready in an um ve. Hi ral a tu dingah Obama nih kum 20 -30 kar a thiammi ralkap 24 a thim hna. Bin Laden inn kulh chunglei cu Helikopter in an tum hnawh colh. Bin Laden dum chung an tum lio ah Helikopter pakhat cu Inn kulhnak a suk caah a rawk. Vawlei an phak le cangka Bin Laden tlaih dingah hmun an lak colh. Bu hnih ah an i then i Bin Laden inntang in bu khat, a tangmi bu khat nih inn dang in an lut hnawh hna. Innchung raltuknak cu minutes 40 an rau i, tuknak zong a fak ngai. Bin Laden hi in dot thum chung i dot hnihnak le a dot thumnak ah a um. Peruk le lehmah panga hrawng a sangmi Bin laden cu a kut ah zei hriam hmanh a rak umlo. A nupi cu US ralkap sinah a tli i a ke ah kuan nih a khen. Bin Laden tu cu a lu ah kuan pahnih le a tang ah a khen i a thi. A ruak cu rili chungah kan thlak tiah John Brennen nih a ti. (Cc: BBC)

Thawngpang

TABC GS Rev. Dr. Lal Uk Thailand tlawnnak in a rak kir tthan cang: TABC General Secretary, Rev. Dr. Lal Uk cu Peace program in Thailand ah 2011 April 30 - May 19 tiang khual a va tlawng i khrihfabu hna nan thlacamnak thawng in damte in kan sin ah a phan than cang.
TABC CE hruainak in Tualleng Sayamate training tuah a si: TABC CE hruainak in 2011 May 11 - 14 tiang TABC hall ah tualleng sayamate training tuah a si. Minung 21 an kai kho. Cawnpiaktu hna cu Pastor Zai Tang le Rev. K.L. Tial Hre Ling an si.
TABC Literature hruainak in Laica Tialning le Chanthar ca`ialning training tuah a si: TABC Literature hruainak in 2011 May 17 - 18 tiang TABC Hall ah Laica tialning le Chanthar ca`ialning cawnnak an tuah i minung 19 an kai kho. Cawnpiaktu hna cu Saya Mang Hre Lian nih Editor rian, Saya Lian Chawn nih Lenhlawi le Biazai `ialning le Rev. K.L. Tial Hre Ling nih Laica `ialning hna an si.
Immanuel Baptist Church (IBC), Hakha kum 25 tlinnak Jubilee le Biakinn luhnak ah kan kal hna: Immanuel Baptist Church (IBC), Hakha ah tuahmi IBC kum 25 tlinnak Jubilee le An biakinn an kauh chapmi luhnak puai ah TABC staff in minung 14 le TBC le JMBC in an pastorte cheukhat hna le hlaremhbu hna cu 2011 May 14 -15 tiang kan va kal kho hna. Kan i pumhkhawmhning lung a hmui ko.
Mino training le khawmpi Salen ah tuah a si : A voi 13nak TABC Mino training le khawmpi cu 2011 April 28 - May 1 tiang Salen khua ah hlunghlai ngai in kan tuah. Khual a tlung khomi hi 200 kan si i cawnpiaktu hna cu Pastor Tial Hliang nih “Kum zabu 21 ah Mino Dirhmun” le Pastor Thawng Peng nih kan tlangtar a simi “Zumhtlak Mino” hna an si. Chun hlan paoh ah cawnpiaknak le chun hnu paoh ah lente celhnak kan tuah i zarhpi chun cu an khualu rawn ah mino hawikomhnak kan ngei hna. Salen mino le khual selected pawl bawlung an chuih lio ah Salai C.K. Rual Hlei Thang nih a lai daing, Saya Lian Cung Thawng le Pa Thawng Bik (JMBC) nih a kam daing an kan tuanpiak i kan i nuam dom hna. An certual an remhkate a si caah ai bingbomi a tam ngai i CK nih rifari a tum thiamlo caah a chuihtu pawl an i laklawh ngaingai cu teh.
Lungler khuathar nih an biakinn onnak an tuah: ZABC ram chung ummi Lungler khuathar nih Tei Kim Memorial Baptist Church ti min bunhin an biakinnpi 26’ x 50’ (tlakrawh) onnak cu May 22 zarh ah TABC GS, Rev. Dr. Lal Uk nih a onpiak hna. Lungler khuathar hi inn 17 hrawngte lawng an si nain tlakrawh inn an kan sakpiak khawhmi cungah kan i lawm cio.

Philh hna hlah usih

TABC ram chungah Tlakrawh Biakinn a kan sakpiaktu hna cu Khrihfabu kip nih thlacampinak le chawva in bawmh an si tawn. Cucaah tukum zong Biakinn thar a kan sakpiaktu hna caah June 19 zarh khi thlacamnak le chawva peknak in rak hmang rih hna usih.


TABC Authawng cawknak le relnak in thaazang a kan petu nan dihlak cungah kan lung a lawm. Hi Authawng hin nan siaherhmi le langhter nan duhmi van langhter ve u tiah kan in sawm hna.

Peh tlaihnak: [e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

 

1^ Lamphawk kong chim poh ah chim chih a ahau mi cu Vailam( Lampi) asi. Lamphawk kan siam nak cu rang deuh le awl deuh in kan duh mihmun phanh nak ah a si. Lampi( Vailam) cu caan a rau , lungsau a hau. Lampahwk cu pumsa a ba. Vailam kal cu pumsa a baat lawng siloin lungthin baat zong a tel chih.

2^ Kan professor pawl nih kan sining an kan theih caah kum sau deuh cawn hi an kan ti mi a si ko lai. An nih cacawn hi thiam nak in an tah, kan nih nih ca cawn hi degree lak in kan tah deuh ve. An nih nih Vailam ( Lampi) in kal ter an kan duh kan nih nih Lailam( Lam phawk) in kal kan duh ve.

3^ Cf; Rome 3: 28

4^ CF; James 2: 14,17,24

5^ ‘Lamphawk ‘le ‘Vailam’ kongah hin a bit le a kuah lei nak in a tawi le a sau lei deuh in chim ka duh. Mt. 7: 13 i kutba bi le kutka kau nih a chim duhmi zong khi cu mit cun hrilhfiah ah a khen deuh lai ti ka zumh.

6^China i 1989-2010 GNP than ning rate cu 9.31% asi.1992 lebang ahcun 14.20% tiang asi an ti . Kawlram hi a tlangpi in 6% thang ah ai chim anti. http://www.tradingeconomics.com/china/gdp-growth

7^ 1947 in 2010 tiang USA GNP than ning rate cu 3.30 asi. http://www.tradingeconomics.com/china/gdp-growth