T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
–
ishlab chiqaruvchilar tomonidan yo‘l qo‘yilgan sxematik va texnik-tizimiy 
xatolar; 
–
struktura, algoritmik va DT xatolari; 
–
tabiiy ofatlar, avariya natijasida elektr ta’minoti buzulish oqibatidalari. 
Tasodifiy tahdidlar
tarmoqning xohlagan nuqtasida, ya’ni qabul qilish, 
uzatish, ma’lumotni qayta ishlash va saqlash bosqichining xohlagan texnologik 
bosqichida vujudga kelishi mumkin. 
Qasddan uyushtirilgan tahdidlar
buzuvchilar tomonidan amalga oshiriladi. 
Buzuvchilar qatoriga operatorlar, foydalanuvchilar, dasturchilar, administratorlar 
va begona odamlar kirishi mumkin. Qasddan uyushtirilgan tahdidlar tizim va 
tarmoq perimetrining xohlagan nuqtasida, xohlagan vaqtda yuzaga kelishi 
mumkin, shuning uchun ularning faoliyat vaqti va joyini oldindan aytish mushkul. 
Mavjud bo‘lgan turli-tuman AX tahdidlardan eng asosiylari quyidagilar: 
1. Texnik uskunalarda (vositalarda) saqlanayotgan yoki qayta ishlanayotgan 
ma’lumotga ruxsat berilmagan kirish.
2. Texnik vositalar ko‘magida telekommunikatsiya kanallarida o‘tkaziladigan 
ma’lumotni ushlab qolish.
3. Qayta ishlanayotgan ma’lumotni salbiy elektromagnit nurlanishlar tufayli 
chiqib ketishi. 
4. Ob’ektlarga va texnik vositalarga ma’lumotni ushlab qoluvchi elektron 
qurilmalarni joriy etish. 
5. Buzilish, yo‘q qilish, ma’lumotni buzish yoki telekommunikatsiya 
vositalarining ishidagi uzulishlarni keltirib chiqaruvchi maxsus texnik-dasturiy 
ta’sirlar. 
Konfidensiallikni ta’minlash
- bu foydalanish huquqiga ega bo‘lmagan 
shaxslarning ma’lumot mazmuni bilan tanishishdan himoya qilish muammosining 
echimi. Ushbu vazifa odatda ma’lumotni shifrlash orqali hal etiladi. Ma’lumot 
egasi uni raqibdan himoya qilish maqsadida, boshlang‘ich (ochiq) ma’lumotni 
shifrlangan xabarlar shakliga o‘zgartirish orqali amalga oshiradi. 
Yaxlitlikni ta’minlash
- bu ma’lumotni ruxsatsiz o‘zgartirish imkonsizligini 
kafolatlashdir. Yaxlitlikni kafolatlash uchun ma’lumotlar ustida har qanday turdagi 

---