Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

Tuproq muhitini aniqlash 
Tuproqning muhiti laboratoriyalarda eng ko‘p o‘lchanadigan kattalik 
hisoblanadi. Ushbu ko‘rsatkich tuproqning neytral, ishqoriy, nordon yoki 
asoslar bilan to‘yinganligini, asosan, vodorod ionlari faolligini ko‘rsatadi. 
pH ko‘rsatkichi shunday kattalikki, agar muhit reaksiyasi bittaga o‘zgarsa 
ham, eritmadagi vodorod ionlari o‘n barobarga oshib ketadi. Tuproqdagi 
pH miqdori, odatda, 3 – 9 ni tashkil etadi. pH ning eng muhim ahamiyati 
tuproqdagi 
ozuqa 
elementlarining 
shakliga, 
zaharli 
unsurlar 
eruvchanligiga, ildiz hujayralarining fizik parchalanishi, tuproqdagi 
kationlar almashinuvi, pH ga bog‘liq bo‘lgan zarracha va biologik faolikka 
ta’sir etadi. Dunyo tuproqlarining yarim arid mintaqasi tuproqlari orasida 
nordon tuproqlar juda kam uchraydi. Ular, asosan, sernam tropik va 
mo‘tadil iqlimli mintaqalarga xos. Tuproq muhitini aniqlash uchun (pH) 
quyidagi 
mualliflarning 
analiz 
usullaridan 
foydalanish 
mumkin. 
(Mckreague, 1978; Mclean, 1982).
50 gr (1mm) tuproq o‘lchab olinadi va 50mlli o‘lchov kolbasiga 
quyilib, shisha tayoqcha bilan yaxshilab chayqatiladi 10 minutlik farq bilan 
yarim soat davomida aralashtirib turiladi. Bir soatdan keyin suspenziya 
yaxshilab aralashtirilib apparat elektrodi 3sm gacha suspenziyaga botiriladi 
va 30 sekunddan so‘ng o‘lchash o‘tkaziladi. Suspenziyadan elektrod 
chiqarilib, distillangan suv bilan yuviladi va salfetka bilan quriguncha 
artiladi. 
1-rasm. Portativ pH metr 
 

---

117 
Jihozlar
1.pH ni o‘lchovchi elektrodli asbob. 
2. pH 7.0 bufer eritmasi. 
3. pH 4.0 bufer eritmasi 
ATAGO, DPH-2. Raqamli pH-metr bo‘lib, 3 nuqtada kalibrovka qilish 
mumkin. (4.0, 7.0 va 10.0)