Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

kimyoviy
 
moddalarni qo‘l bilan 
ushlash
qat’iyan man etiladi!
16.
Kimyoviy suyuqliklarni tashuvchi idshlarda uning ichidagi 
birikmalar to‘g‘risida ma’lumotlar yozilgan bo‘lishi kerak. Zaharli 
suyuqliklarni rakovinaga to‘kib yuborishdan oldin, albatta, kerakli 
miqdorda suyultirib, so‘ngra yuvib tashlanadi. O‘ta zaharli suyuqliklar 
umumiy kanalizatsiya quvuriga tashlanmasligi lozim. 

---

17 
17.
Kislota va ishqorlarni o‘z idishlaridan boshqa idishlarga quyish 
mumkin emas. Suyuqliklar isitilayotganda, reaktivlarni quyayotganda 
ularning tomchilari yuzga sachramasligi uchun idish ustiga egilib qarash 
mumkin emas. 
18.
Laboratoriya ishlari (kislotali) mo‘rili shkaf ostida bajarilishi 
lozim. Chunki uchuvchan kuchli kislotalar yoki ishqorlar ishlash 
o‘tkaziladigan tajribalar shunday shkaflar ichida bajarilishi xafsizlik 
qoidalaridan biridir. Albatta, bunday shkaflarda bir nechta gaz plitalari 
ham mavjud bo‘lishi kerak. Gaz plitalarining ustiga qo‘yish uchun temirli 
to‘r va olovga chidamli materiallardan foydalaniladi. Bu anjomlar 
kolbalardagi suyuqlikni qizdirish yoki qaynatish lozim bo‘lganda ishlash 
uchun qulaylik yaratadi. Zaharli, o‘tkir hidli reaktivlar va natriy bilan 
ishlaganda ham mo‘rili shkaflar ostida ishlashni unutmaslik kerak, chunki 
u tez alangalanuvchan modda bo‘lib, yonib ketish holati ro‘y berganda, u 
faqat kremniy oksidi kukuni bilan o‘chiriladi. Shuningdek, fosfoangidrid 
bilan ishlashda, albatta, himoya vositalaridan foydalanish lozim. 
19.
Kislota, ishqor va ammiakning konsentrlangan eritmalari hamda 
oson bug‘lanuvchi suyuqliklarni pipetka yordamida og‘izda tortib olish 
qat’iyan man etiladi. Bu ishlar uchun maxsus avtomatik pipetkalar yoki 
o‘lchov silindrlaridan foydalanish kerak. 
20.
Reaktivlarni hidlab ko‘rishda havo oqimini idishdan o‘zingiz 
tomonga qo‘l bilan yelpib, ehtiyot bo‘lib hidlash lozim. 
21.
Germetik idishlarda suvni isitish yoki sovutish mumkin emas. 
22.
Uchuvchan moddalar bilan ishlaganda (benzol, efir, aseton) 
olovdan uzoqroq bo‘lgan yaxshi, chunki ular tez yonuvchan moddalardir. 
Yong‘in chiqqan taqdirda o‘tni qum yoki maxsus moslamalar bilan 
o‘chiriladi. Bunday moslamalar har bir laboratoriyada mavjud bo‘ladi. 
23.
Agar kislota to‘kilib ketsa, qum sepib, so‘ng tozalab artiladi. 
24.
Konsentrlangan kislotalarni suyultirish uchun suvni kislotaga 
emas, balki kislotani suvga oz-ozdan idish devori bo‘ylab quyib, chayqatib 
turish kerak, aks holda, kislota teriga sachrashi yoki idish qizib ketishi 
oqibatida sinib ketishi mumkin. 
25.
Uchuvchan reaktiv va kislota qoldiqlarini rakovinaga to kish 
mumkin emas. Bunday chiqindilarni solish uchun laboratoriya xonasida 
alohida yaxshi berkitiladigan idishlar bo‘ladi. 
26.
Gaz gorelkalari yoqilgan vaqtda gazning to‘liq yonishiga e’tibor 
berish kerak. Elektr anjomlari bilan qilinadigan tajribalarda ham 
belgilangan qoidalarga amal qilish lozim. 
27.
Gaz, suv va elektr bilan ishlayotganda ish tugashi bilan gaz va suv 
jo‘mraklarini berkitish va elektr asboblarini o‘chirishni unutmaslik kerak. 

---

18 
28.
Laboratoriya ishlarini bajaruvchi har bir talaba laboratoriya tartib 
qoidalariga rioya qilishlari, ya’ni ish tugagandan so‘ng elektr asboblarini, 
gaz, suvni o‘chirib, ish joylarini tartibga keltirishlari kerak. 
3-rasm. Zaharli moddalarni qo‘l bilan ushlash mumkin emas