Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

Laboratoriyada ko‘p ishlatiladigan eritmalar konsentratsiyasi
1-jadval 
№
Nomlanishi 
Kimyoviy 
formulasi 
Solishtirma 
og‘irligi 
1. 
Konsentrlangan ammiak 
NN
4
ON 
0,907 
2. 
Azot kislota 
HNO
3 
1,40 
3. 
Sulfat kislota 
H
2
SO
4 
1,84 
4. 
Xlorid kislota 
HCI 
1,18 
5. 
Sirka kislota 
SH
3
COOH 
1,05 

---

52 
Suyultirilgan eritma
–
 
konsentrlangan kislota va ammiakni suyulti-
rishdan hosil bo‘ladi (1:1, 1:2, 2:3). Har doim birinchi son konsentrlangan 
kislotani yoki ammiakning miqdorini, ikkinchi son esa suyultirish uchun 
olingan distillangan suv miqdorini bildiradi. 
Suyultirilgan eritmalar suyuqliklar muhitini neytrallashda (eritmaning 
nordonlik xususiyatini asos bilan, asos xususiyatini esa kislota bilan 
yo‘qotishga olib keladigan jarayon), nordonlashtirishda ishlatiladi. 
Suyultirilgan eritmalar 1:100, 1:200 va h.k. ko‘rinishda bo‘lsa, bunday 
eritmalar cho‘kmalarni yuvishda ishlatiladi. 
To‘yingan eritma 
deb, xona temperaturasida ma’lum miqdordagi 
suyuqlikda eng ko‘p erigan qattiq modda miqdoriga aytiladi. Agar eruvchi 
modda ortiqcha olingan bo‘lsa, bir qismi cho‘kadi va bu holatda eritma 
to‘yinadi. Shuning uchun bu eritma to‘yingan eritma deyiladi. Eritma 
tayyorlanayotgan stakan yoki kolba asta–sekinlik bilan qizdiriladi va 
doimo aralashtirilib turilishi kerak. Eritma to‘liq erib bo‘lgandan so‘ng, 
buklama qog‘oz filtr orqali filtrlanadi. Sovutilgandan so‘ng eritmaning bir 
qismi cho‘kmaga tushadi, bu esa to‘yingan eritma hosil bo‘lganini 
ko‘rsatadi. Agar cho‘kma hosil bo‘lmasa bu eritma 
to‘yinmagan eritma 
deyiladi.
Foiz eritma 
- 
100 gr erituvchida erigan moddaning gramm hisobidagi 
miqdorini anglatadi. Masalan: NaCl osh tuzi eritmasining konsentratsiyasi 
20 % ga teng bo‘lsa, bu 100 g eritmada 20 g - NaCl osh tuzi va 80 g suv 
bor demakdir. 
Molyar eritma
- 
1 l eritmada erigan moddaning mollar sonini 
ko‘rsatadi va M harfi bilan belgilanadi. Masalan: 5
M eritma 1 l eritmada 5
mol erigan modda borligini ko‘rsatadi. 2 M bo‘lsa, 1 l eritmada 2 mol 
erigan modda borligini ko‘rsatadi.
Normal eritma
 
- 1 l eritmada erigan moddaning gramm ekvivalentlar 
soni bilan ifodalanadi. 1 l eritmada 1 gramm-ekvivalent modda erigan 
bo‘lsa, bunday eritma 1 n eritma deyiladi.