Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti hayot faoliyati xavfsizl

2.T«.\nik 
sabablar. 
Stanoklar, 
ish 
qurollari, 
yordamchi 
vositalar 
harakatlanuvchi va yuk ko’taruvchi qismlarining konstruktiv kamchiliklari, mashina 
va 
mexanizmlar 
ayrim 
qismlarining 
sinib 
yoki 
uzilib 
ketishi,texnologik 
jarayonlaming nomukammalligi, to ’siq qurilmalari va saqlovchi vositalaming puxta 
ishlamasligi.
3. 
Sanitariva-gigienik sabablar. 
Ob-havo sharoitining qoniqarsiz bo’lishi, 
korxonalardagi havo muxitining changlanganligi, ish joylari, maydonlar va o’tish 
joylarining oqilona yoritilmaganligi, shovqin va titrashning mavjudligi, ishlab 
chiqarish va sanitariya-gigienik xonalaming etarli emasligi, ulaming sanitariya- 
gigiena talablariga javob bermasligi, shaxsiy gigiena talablariga rioya qilmaslik.
4.Psixofiziologik sabablar. 
Ishchi psixologik rejimiriing buzilishi natijasida 
vujudga kcladigan sabablar: oilaviy notinchlik, ishxonada, jamoa o’rtasidagi 
kelishmovchilik va hokazolar.
Bu sabablar aniqlangandan keyin ish sharoitida ulaming kelib chiqmasligini 
ta’minlovchi chora-tadbirlar majmui ishlab chiqilishi zarur, ulami amalga oshirish esa 
ishlab chiqarish sharoitida baxtsiz hodisalaming butunlay yo’qolii?higa yoki 
kamayishiga olib kelishi kerak.
48

---

Sanoat korxonalarida xavfsizlik texnikasi, sanoat sanitariyasi va yonin 
xavfsizligi qoidalariga, me'yor va tavsiyanomalarga rioya qilmasiik ishchilami 
jarohatlanishga, zaharlanishga va kasb kasalliklariga olib kelishi mumkin.
Inson tanasining teri yoki ayrim qismlari tashqi mexanik, kimyoviy,
issiqlik va elektr ta'siri natijasida shikastlansa bu jarohatlanish deb ataiadi.
Jarohatlanish 
3 turga 
blinadi:
1. Ishlab chiqarishda, ish joyida (ishchi ma'muriyat tomonidan buyurilgan ishni 
bajarish choida, sexda, zavod hududida, yukni bir joydan ikkinchi joyga kchirish 
vaqtida olingan) jarohatlanish.
2. Ish joyiga boliq, lekin ishlab chiqarish bilan boliq blmagan (ishga 
borib kelish vaqtida transport vositalarida, komandirovka vaqtida yoki korxona 
ma'muriyatining topshiriqiga muvofiq ishlab chiqarish hududidan tashqaridagi ba'zi 
bir ishlami bajarganda olingan) jarohatlanish.
3. Ishlab chiqarish va ish bilari boliq blmagan (mast blisli natijasida, 
davlat mulkini irlash va boshqa shunga xshash holatlarda olingan) 
jarohatlanish.
Sanoat sanitariyasi me'yoriarining buzilishi natijasida ishlab chiqarish 
joylaridan ajralib chiqqan zararli omillar ta'siridan ishchi kasbiy zaharlanish yoki 
kasb kasaliigiga chalinishi mumkin. Zaharli moddalar nafas oiish, ovqat hazm qiiish 
yoki teri orqali inson organizmiga kiradi.
Kasbiy zaharlanish bir smena davomida yuz bersa, uni