Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti hayot faoliyati xavfsizl

3.0dam bir kecha-kunduzda bajaradigan ishga ketadigan energiya. 
Bu
energiyaning miqdori har bir odamning kasbiga, ko’p yoki kam harakatlanishiga 
bog’liq. Ac|liy mehnat bilan shuullanuvchilar kam energiya sarflaydilar, jismoniy 
mehnat bilan shug’ullanuvchilar, sportchilar ko’p energiya sarflaydilar. Masalan, 
odam rtacha tezlik bilan yurganda sarflanadigan energiya miqdori asosiy moddalar 
almashinuvi uchun ketadigan energiya miqdoriga nisbatan ikki marta kpayadi. 
(1680x2q3360 kkal). Q’rtacha tezlikda chopganda 4 marta ko’payadi. Umuman 
baj;iradigari ishning turiga ko’ra, bir kecha-kunduzda sarflanadigan energiya miqdori 
har xil bo’ladi.
Bajairadigan ishning turiga va 
sarflanadigan energiya miqdoriga kra 
odamlar 4 guruhga 
bo’linadi:
1-guruhga
aksariyat yengil mehnat, aqliy mehnat bilan shuullanuvchilar kiradi. 
Ular organizmi bir kecha-kunduzda sarflaydigan energiya miqdori 2500-3000kka! ga 
teng.
2-guruhga
mexanizatsiyalashgan jismoniy mehnat bilan shuullanuvchilar kiradi. 
Ukir bir kecha-kunduzda 3000-3500kkal energiya sarflaydi.
3-guruiqga mexanizatsivalashmagan jismoniy mehnat bilan shuullanuvchilar 
kiradi. Ulaining bir kecha-kunduzda sarflaydigan energiyasi 3500-4500kkal ni tashkil 
qiladi.
4-guruqga mexanizatsiyalashmagan og’ir jismoniy mehnat bilan shuullanuvchilar 
kiradi. Ularning bir keeha-kunduzlik energiya sarfi 4500-8000kkal ga teng.
Solom, katta yoshli odamda bir kecha -kunduzlik ovqatdan hosil blgan 
energiya miqdori sarflanadigan energiya miqdorigatengblishi kerak.
26

---

Mehnat faoliyati samaradorligini oshirish va optimal mehnat sharoitlarini
yaratish
Mehnat faoliyati samaradorligini oshirishda insonni mehnatga o’rgatish va 
uning mahorati va knikmalarini takomillashtirish kerak.
Ishlab chiqarishga o’qitish moslashuv jarayonini bildiradi va mehnat qilishda 
samaradorlikni oshirish uchun insondagi fiziologik funktsiyalaming mos ravishda 
zgarishini bildiradi.
 qitish va mashqlar bajarish natijasida muskul kuchi va chidamliligi oshadi, 
harakatlarda aniqlik va tezlik paydo bo’ladi, ishdan so’ng fiziologik fiinktsiyalaming 
tiklanish tezligi ham oshadi. Ishlash qobiliyatini bir maromda ushlashda mehnat 
qilish va dam olishning tartibini tqri tuzish muhim ahamiyatga ega.