Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti hayot faoliyati xavfsizl

9. Xavfli va zararli omillarning inson psixologiyasiga ta'siri
Baxtsiz hodisaga olib kelishi mumkin blgan psixofiziologik sabablar - bu 
insonriing ish faoliyati davomida psixologik rejimning buzilishi, charchash, kasallik 
holatlari, oilaviy notinchlik, ish jamoasidagi kelishmovchiliklar va boshqalardir. Ish 
boshlashdain avval yaxshilab diqqatni jamlash, hamda nima va qanday ish qilishni 
bilish zarur, Shunda irison kamroq toliqadi va charchash hain deyarli kuzatilmaydi. 
Aqliy mehnat jismoniy mehnat bilan almashtirib turilsa, inson uzoq vaqt 
charchamavdi, ishi unumli boMacli. Chunki aqliy mehnat vaqtida qo’zqalgan
20

---

markazlar, jismoniy mehnat vaqtida dam oladi. Shuning uchun yaxshi uxlab 
turgandan so’ng odamning ish qobiliyati ortadi.
Insonning salomatligiga va psixologik faoliyatiga ijobiy ta'sir etadigan 
ichimliklar bor. Bular: choy, kofe. Bu suyuqliklar insonni tetik, bardam qiladi, ruhiy, 
aqliy va jismoniy qobiliyatni kuchaytiradi, yurak ishini jonlantiradi. Insonning 
samarali mehnat faoliyati uning psixologik holatiga, soiiqiga, xavfsiz ish sharoitiga 
boliqdir.
Xavfli va zararli omillarning inson psixologiyasiga ta'siri
Ish faoliyatidagi zararli va xavfli omiliar quyidagi turlarga bo’linadi:
Fizikaviy 
- vibratsiya, elektr magnit to’lqinlari, shovqin, infraqizil nurlar, 
ultrabinafsha radiatsiyasi. Elektr toki, mashina, mexanizmlar, tepadan narsalaming 
tushishi, balandlik.
Ximiyaviy 
- ish joyiriing gazlar bilan ifloslanganligi, ximiyaviy birikmalaming 
changa, teriga zaharli moddalaming tushishi oshqozon-ichak yoMlariga zaharli 
moddalaming tushishi. Kislota, ishqorlaming ta'siri.
Biologik 
- patogen mikroblar va ulaming toksinlari. Hayvon, simliklar rtasidagi 
yuqumli kasalliklaming tarqalishi,