Ўзбекистон тарихи маърузалар матни

таъминлаш давлат сиѐсатининг бош йўналиши бўлиб қолди. Мустақилликнинг даст-
лабки мураккаб, иқтисодий танглик йилларида кишиларнинг турмуш даражасини нор-
маллаштириш мақсадида давлат йўли билан бошқаришнинг кўпдан-кўп усулларидан 
фойдаланилди. Жумладан, миқдори ўзгартириб турилган иш ҳақи, пенсиялар, стипен-
диялар, турли нафақалар, компенсация тўловлари, имтиѐзлар ва турли дотациялар тар-
зидаги тўловларни жорий қилиш усули кенг қўлланилди. 1994 й. 24 августда Прези-
дентнинг ‖Кам таъминланган оилаларни ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтиришга оид 
тадбирлар тўғрисида‖ги фармони қабул қилинди. Шу фармонга кўра 1994 й. октябри-
дан давлат кам даромадли оилаларга ѐрдам бера бошлади. Жумладан, 1995 й. 500000 
дан ортиқ эҳтиѐжманд оилаларга маҳалла комитетлари орқали жами 6 млрд. сўм мод-
дий ѐрдам кўрсатилди. 
1996 й. 10 декабрда ―Болали оилаларни давлат томонидан қўллаб-қувватлашни 
янада кучайтириш тўғрисида‖ги фармон асосида 1997 й. 1 январдан бошлаб фуқаро-
ларнинг ўзини-ўзи бошқариш йиғинлари орқали ѐрдамга муҳтож, болали оилаларга бо-
лаларнинг сонига қараб энг оз иш ҳақининг 50 %дан 175 %гача нафақалар бериладиган 
бўлди. 1997 й. сентябридан бошлаб, ҳар йили 1 синф ўқувчиларига бепул дарсликлар ва 
ўқув анжомлари, кам таъминланган оилаларнинг бошланғич синф ўқувчиларига бепул 
кийимлар берила бошланди. Шу йили 16 ѐшга тўлмаган фарзанди бор оилаларга нафақа 
тўлаш учун 9,6 млрд. сўм сарфланди. 2002 йилга келиб республиканинг 2 млн. 640 
минг фуқароси нафақа ва моддий ѐрдам ола бошлади. Олий ўқув юртларининг 142 

---

134 
минг талабаси ҳар йили 6 млрд. 600 млн. сўм стипендия олади. Кейинги 3 йилнинг ўзи-
дагина стипендия миқдори 3,8 баробар ортди.
Мустақиллик йилларида соғлиқни сақлаш тизимини такомиллаштириш борасида 
бир қатор чора тадбирлар амалга оширилди. Бозор муносабатлари ҳам бу тизим олдига 
ҳам янги талаблар қўйди. Бу талаблар маъмурий-бошқариш сарф харажатларини ка-
майтириш; касалларнинг бир қисмини уларнинг аҳволига қараб кундузги даволанишга 
ўтказиш; соғлиқни сақлашнинг асосий таомили-профилактик йўналишни тиклаш; она-
лар ва болалар муҳофазасини кучайтириш; тиббий таълим тизими ва кадрлар сиѐсатини 
ислоҳ қилиш; шартнома асосида бажариладиган ишлар учун иш ҳақи олиш ва б. чора-
тадбирлар кўрилди. 
1996 й. 21 майда ЎР Вазирлар Мақкамасининг № 182-сонли Қарори билан 1996-98 
йилларда қишлоқ ижтимоий инфраструктурасини ривожлантириш ва 1998 й. 10-
ноябрда ЎР Президенти Фармони билан 2006 йилгача Соғлиқни сақлаш тизимини ис-
лоҳ қилиш давлат Дастури ишлаб чиқилди.