Одил судлов /2019 Судьянинг онгида адолат, тилида ҳақиқат, дилида поклик бўлиши шарт

Н. РАСУЛОВ,
фуқаролик ишлари бўйича
Учқудуқ туман суди раиси

---

ОДИЛ СУДЛОВ
1/2019
38
ЖИНОЯТ ҲУҚУҚИ ВА ЖАРАЁН
Б
ироқ, бу бурч фуқаролар томонидан қай даражада адо этилаяпти, содир 
бўлаётган ҳуқуқбузарликлар ва жиноятларга қарши жиддий кураша-
япмизми, деган саволларга доим ҳам ижобий жавоб бера олмаймиз. Шуниси 
аёнки, биз содир қилинаётган жиноятларнинг туб сабабларини ўрганмоғимиз, 
ота-оналарнинг фарзандларини назоратсиз қолдираётганликлари, лоқайдлик 
ва эътиборсизликка йўл қўяётганликларини тўғри баҳоламоғимиз, 
ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш чораларини кўрмоғимиз даркор.
Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 43-моддасига мувофиқ жи-
ноят содир этишда айбли деб топилган шахсларга нисбатан қуйидаги асосий 
жазолар қўлланилиши мумкин:
жарима;
муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш;
мажбурий жамоат ишлари;
ахлоқ тузатиш ишлари;
хизмат бўйича чеклаш;
озодликни чеклаш; 
интизомий қисмга жўнатиш;
озодликдан маҳрум қилиш;
умрбод озодликдан маҳрум қилиш.
Маҳкумларга асосий жазолардан ташқари ҳарбий ёки махсус унвондан 
маҳрум қилиш тарзидаги қўшимча жазо ҳам қўлланилиши мумкин.
Хизмат бўйича чеклаш ёки интизомий қисмга жўнатиш тариқасидаги жазо-
лар фақат ҳарбий хизматчиларга нисбатан қўлланилади.
Муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш фақат асосий жазо сифатидагина эмас, 
балки қўшимча жазо тариқасида ҳам қўлланилиши мумкин.
Жиноят кодексининг тўртинчи бўлими «Жазо ва уни тайинлаш» деб атала-
ди. Ушбу Кодексга кўра, жарима энг кам ойлик иш ҳақининг беш бараваридан 
олти юз бараваригача миқдорда тайинланади. 
Муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш суд тайинлаган муддат давомида айбдор-
нинг корхоналар, муассасалар ёки ташкилотларда у ёки бу мансабни эгалла-
ЖАЗО ТУРЛАРИ ВА УЛАРНИ
ТАЙИНЛАШ ТАРТИБИ