К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

8.2.
 
Н
ЕОКЛАССИК НАЗАРИЯЛАРИДА 
АҲОЛИНИНГ ИШ БИЛАН БАНДЛИГИ 
МАСАЛАЛАРИ
 
Кейнс назарияси қанчалик машҳур бўлишига қарамай, XX асрнинг 80-
йилларига келиб, инқирозга учрай бошлади. Бу назарияга мувофиқ жами 
сарф-харажатларнинг ўсиши натижасида ишлаб чиқариш ҳажмининг 
кўпайиши, 
ривожланган мамлакатларда 
ҳам иқтисодий ўсишни 
рағбатлантирди ва бу билан ишсизликнинг ортиб бориш тенденцияси 
бирмунча пасайтирилди. Урушдан кейинги йилларда (то 70-йилларга қадар) 
капиталистик мамлакатларнинг ривожланиши бу қоидаларни тўлиқ 
тасдиқлади – ишсизлик ва инфляция камдан-кам ҳолларда содир бўлди. 
Бироқ жаҳондаги иқтисодий ривожланиш 70-йилларда иқтисодиётда юқори 
инфляцияга олиб келди. 
Инглиз профессори А. Филлипс инфляция ва ишсизликнинг бир-
бирига боғлиқлигини эмпирик тарзда (тажрибага асосланиб) таҳлил қилар 
экан, у инфляция суръатлари билан ишсизлик даражаси ўртасида тескари 
пропорционал ўзаро боғлиқлик борлигини аниқлади. У ана шу боғлиқликни 
аввало «оддий ёки илк» эгри чизиқ шаклида тақдим этди. Кейинчалик эса 
унга айрим тузатиш киритиб, ушбу боғлиқликни аниқлаштирди. Ана 
шунинг учун бу боғлиқликни белгиловчи расмларни унинг шарафига 
Филлипс эгри чизиғи деб аталадиган бўлди. 
Филлипснинг 
фикрича, 
инфляциянинг 
катта 
даражасига 
ишсизликнинг камроқ даражаси мос келади ва аксинча, юқори даражадаги 
иш билан бандлик фақат юқори инфляция шароитидагина бўлиши мумкин. 
Иқтисодий сиёсатни белгиловчи ва амалга оширувчи давлатдан 
кишиларнинг вазифаси энг оптимал муқобил ечимни танлашдан иборатдир. 
Бу ерда мазкур масала бўйича олимларнинг фикрлари бир-биридан фарқ 
қилади. Айримларнинг фикрича, инфляциянинг анча юқори даражаси ва 
ишсизликнинг бирмунча камроқ даражаси яхшироқ экан. Бироқ 
инфляциянинг ортиши аҳолининг барча қатламларига дахлдор бўлади ва 
кўпчиликнинг турмуш даражасини ёмонлаштиради, ҳолбуки ишсизлик 
кучли зарба берса ҳам, ҳаммага тааллуқли бўлмайди. 

---

263