Davlat inspeksiyasi

3-savol to‘g‘risida ma’lumot
Savol tavsifi: 
xarajat va yoqilg‘i sarfini tejash va sarflashga oid real 
masalalarni yechish.
Matematikaga oid mazmun sohasi: 
o‘zgarish va munosabatlar.
Kontekst: 
ilmiy. 
Aqliy faoliyat turi:
ifodalash.
3-savolning baholash mezoni
Quyidagi holda javob to‘liq qabul qilinadi:
To‘g‘ri javob:
«8 yildan 9 yilgacha» javobi aniq hisob­kitoblarga tayanil­
gan holda berilgan.
Yelkansiz kemaning yillik dizel yoqilg‘i sarfi 3,5 million litrni tashkil 
qiladi. Har bir litr yoqilg‘i uchun 0,42 zed sarflansa, bir yillik yelkansiz 
harakatlanish natijasida 1 470 000 zed sarflanar edi. Agar kemaga yelkan 
o‘rnatilsa, bu ke ma ning umumiy xarajati 20 % gacha kamayadi. Bundan, bir 
yilda 1 470 000 . 0,2 = 294 000 zed.
Shunday qilib, 2 500 000 : 294 000 ≈ 8,5 yil. Demak, taxminan 8–9 yildan 
so‘ng yelkanga sarflangan xarajatlar to‘liq qoplanadi.
Quyidagi hollarda javob qabul qilinmaydi:
boshqa javoblar bo‘lsa;
javob berilmagan bo‘lsa.
Nomi: «Yangi to‘lqin»
Turi: yuk ortiladigan kema (ijaraga beriladi)
Kema uzunligi: 117 metr
Kemaning kengligi: 18 metr
Ortiladigan yuk hajmi: 12 000 tonna
Eng yuqori tezlik: 19 uzel (1 uzel=1,852 km/h)
Yelkansiz kemaning yillik umumiy dizel 
iste’moli: taxminan 3 500 000 litr

---

43
Izoh: 
1-savol.
Savol 5–6­sinf o‘quvchilariga mo‘ljallab tuzilgan. Bunda 
masalaning javobiga ta’sir ko‘rsatmaydigan ko‘p ma’lumotlar berilishi 
qiyinchilik tug‘dirishi tabiiy. Asosiy xatoliklar (А, В, С javoblari) 
savolning shartini tushunmaslik oqibatida yuzaga kelgan, shuningdek, 
foizlarga oid masalalarni yechishda yetarlicha bilimga ega emaslik ham 
masalani yecha olmasliklariga sabab bo‘lgan. Savolga doir berilgan 
javoblar natijalari uncha qoniqarli emas. OECD tarkibidagi dav latlar 
o‘quvchilarining 60 foizi mazkur masalaga to‘g‘ri javob topishgan.