Davlat inspeksiyasi

2-savol to‘g‘risida ma’lumot
Savol tavsifi:
tenglamani o‘zgartirib, berilgan ikkita miqdor qiymatini 
o‘rniga qo‘yish.
Matematikaga oid mazmun sohasi: 
o‘zgarish va munosabatlar.
Kontekst:
kasbiy.
Aqliy faoliyat turi:
qo‘llash.
2-savolning baholash mezoni
Quyidagi holda javob to‘liq qabul qilinadi:

---

35
To‘g‘ri javob: 360 yoki shakl almashtirish va o‘rniga qo‘yish to‘g‘ri 
keltiril gan.
. 
360;
. 
(60 . 3 . 50) : 25 
[shakl almashtirish va o‘rniga qo‘yish to‘g‘ri bajarilgan].
Quyidagi hollarda javob qabul qilinmaydi:
boshqa javoblar bo‘lsa;
javob berilmagan bo‘lsa.
Izoh: 
1-savol.
Mazkur masalani ye­
chishda katta ahamiyat kasb eta di­
gan omil – formulalar bilan ishlay 
olishdir. Formula maxrajdagi n o‘r ni­
ga 2
n
qo‘yilsa, 
D
ning qiymatini yana 
2 ga bo‘lish kerakligini bilish mum­
kin. Natijada, u 2 martaga kamayadi 
yoki kasrning asosiy xossasidan 
foydalanish mumkin, ya’ni maxraji 
2 marta ortganda kasrning qiymati 
shuncha marta kamayadi.
2-savol.
Mazkur masalani ye­
chish da katta ahamiyat kasb etadi­
gan omil – formulalar bilan ishlay 
olishdir. Formuladagi 
V
ni boshqa o‘zgaruvchilar orqali ifodalab, berilgan 
uchta kattalikning son qiymatini o‘rniga qo‘yish talab qilinadi. Ammo 
bunday qilinsa, yana boshqa qiyinchilik yuzaga keladi, ya’ni ko‘rsatilgan 
qiymatlar qaysi o‘zgaruvchi ning qiymatlarini qabul qilishini to‘g‘ri
aniq lay olish talab etiladi. Masala shartida D=50 tomchi ekani yaqqol 
ko‘rsatilgan. Bundan ko‘rinib turib diki, topshiriqning boshida berilgan 
matnga e’tibor berilsa, 
k
=25, 
n
=3 ekani ma’lum bo‘ladi.
Birinchi savol noan’anaviy shaklda tuzilgan, oddiy kasrlarning xos­
sa larini esa ko‘p o‘quvchilar esdan chiqarib yuborishgan, shu sababli 
ushbu masala o‘quvchilarda qiyinchilik tug‘dirgan. Iqtisodiy hamkorlik 
va taraqqiyot tash kiloti (OECD) tarkibidagi davlatlarning taxminan 22 %
o‘quv chilari maz kur masalani yecha olganlar. Ikkinchi savol o‘quvchilar 
uchun tanish, lekin o‘zgaruvchilarning qiymatlarini aniqlashda qiynal­
ganlar.

---

36
Yanvar oyidan boshlab «Bahor» va «Bola­
lar» guruhlari tomonidan yozilgan yangi musi­
qiy kompakt­disklar sotuvga chiqarildi. «Sharq» 
va «Toshkent» gu ruh lari esa o‘zla rining yangi
kompakt­disklarini fevralda sotuvga chiqarishdi.
Quyidagi diagrammada yanvardan iyunga qa­
dar yuqorida nomlari kelti rilgan guruhlar tomo­
nidan sotuvga chi qa rilgan kompakt­disklar haqida 
ma’lu mot berilgan.