O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim

Ergashtiruvchi bog‘lovchilar orqali birikish.
Ergashtiruvchi
bog„lovchilar ergash gaplarning ko„pgina turini bosh gapga bog„lash uchun
xizmat qiladi.Bosh gapda ifodalangan mazmunning sababi, maqsadi, shart yoki 
qiyosini bildirgan ergash gaplar bosh gapga sabab(- 
ki
,
chunki, negaki, sababki
), 
maqsad(
to
,
toki
),shart (
agar, agarda, basharti, mabodo
),qiyoslash-chog`ishtiruv 
(
go`yo, go`yoki, xuddi
)ergashtiruvchi bog`lovchilari yordamida bog`lanadi. Sabab,
maqsad, qiyoslash-chog„ishtiruv bog„lovchilari ergash gap boshida keladi va
ergash gap bosh gapdan keyin keladi. Qo„shma gap qismlari vergul bilan
ajratiladi. 
-ki
bog‘lovchisi
ergash gapni bosh gapgaergashtirib keladi.Bunday
vaqtda
-ki bog„lovchisi
birinchi komponent bosh gapning kesimiga
qo„shilib keladi va mazmunan izoh yoki aniqlik talab qiladi. Uning izohi,
konkretlashgan mazmuni keyingi gap ergash gap tomonidan ochiladi.
Odatda,
-ki
bog„lovchisi
qo„shilgan bosh gapning ayrim bo„laklari turli
olmoshlar (ko„pincha ko„rsatish olmoshlari) yoki mazmunan aniqlik talab
qiladigan boshqa so„zlar (
ayrim, ba‟zi, bir
kabi) orqali ifodalanadi.
Masalan,
shuni unutmang
ki
, kitob insonning do„stidir. Ba‟zi odamlar
bor
ki
, do„stini hech qachon xafa qilmaydi. 
Ba‟zan olmosh bilan ifodalangan bo„lak tushib qolishi ham mumkin.
Ammo uningo„rni gapning mazmunidan sezilib turadi. 

---

11 
Masalan,
(shuni)
Unutmanki, o„qish bizning burchimizdir. 
Ko„pincha bosh gapdagi ko„rsatish olmoshlarining sintaktik vazifasi
ergash gapning sintaktik vazifasi bilan mos keladi va ergash gaplar shunga
ko„ra nomlanadi. 
Masalan,
bizda shunday odat bor
ki
, o„zidan kichiklarni hurmat
qiladilar.
(
shunday
olmoshi aniqlovchi bo„lib kelgani uchun bu gapni
aniqlovchi ergash gapli qo„shma gap deymiz). 
Chunki
bog„lovchisi
voqea - hodisalarning yuzaga kelish sababini ochib
beruvchi ergash gapni bosh gapga bog„laydi. Bu bog„lovchi ergash gap
tarkibida, ya‟ni ergash gap boshida keladi. 
Sabab ergash gapli qo„shma gap komponentlarini bog„lashda bu
bog„lovchi boshqa ergashtiruvchi bog„lovchilarga nisbatan ko„proq qo„llanadi.
Bunday qo„shma gaplarda ergash gapning kesimi ot kesim va fe‟l kesim
shaklida uchraydi. 
Masalan,
Odobli odam tabibga o`xshaydi,