O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim

Kimningki 
 tirikligi birovni xursand qilmagan bo„lsa, 
 (uning)
o„limi ham hech kimni xafa qilmaydi. (M. O„rinboy qizi “Tarbiya kitobi” I,
21-bet)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.3. Aralash shakldagi nisbiy so‘zlar yordamida bog‘langan
aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gaplarning xususiyatlari 
 
Biz yuqorida aniqlovchi ergash gapli qo„shma gaplar tarkibidagi nisbiy
so„zjuftligi a‟zolarining bosh va ergash gaplarda bir xil shaklda kelishini

---

45 
ko„rib chiqdik. Endi bu nisbiy so„zlarning bosh va ergash gaplarda turli xil
shakllarda kelishini ko„rib chiqamiz. 
Aniqlovchi ergash gapli qo„shma gaplar tarkibidagi nisbiy so„z juftligi
a‟zolari turli xil shakllarda kelsa, bunday qo„shma gaplar aralash shakldagi
nisbiy so„zlar yordamida bog„langan aniqlovchi ergash gapli qo„shma gaplar
sanaladi. 
Aniqlovchi ergash gap tarkibidagi nisbiy so„z bosh kelishikdagi so„roq
olmoshi bilan, bosh gap tarkibidagi nisbiy so„z esa qaratqich kelishigidagi
kishilikyoki ko„rsatish olmoshi bilan ifodalanadi. 
Masalan,
Kim
ko„p uxlasa,
uning
yuzi shirmonday qip-qizil bo„ladi. (X. 
To„xtaboyev “Shirin qovunlar mamlakati”, 63-bet)
Uning qo„lidagi uzukni
kim 
taqib odamlar yoniga tashrif buyursa,
o„shaning 
 bor ziynati ularga ko„rina boshlaydi. (R. Nabiyeva “Farishta Mim
sarguzashtlari”, 35-bet) 
Bundan tashqari aniqlovchi ergash gap tarkibidagi nisbiy so„z qaratqich
kelishigidagi so„roq olmoshi bilan, bosh gap tarkibidagi nisbiy so„z esa bosh
kelishikdagi ko„rsatish olmoshi bilan ifodalanadi.
Masalan,