O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim

Qaysi 
 mamlakatning aholisi o„z hayotidan ko„ngli to„q bo„lsa, 
o„sha
mamlakatdan kambag„al-u faqir odamlar chiqmaydi. (Ibrohim
Jo„ra,“Onamning hikoyalari”, 34-bet) 
Ba‟zan aniqlovchi ergash gap tarkibidagi nisbiy so„z gumon olmoshi
bilan, bosh gap tarkibidagi nisbiy so„zesa ko„rsatish olmoshi bilan
ifodalanadi. 
Masalan,
Agar seni 
 kimdir
xafa qilsa, men
o„sha
ablahni qilgan ishi
uchun, albatta, pushaymon qildiraman. (M. O„rinboy qizi “Tarbiya kitobi” I,
5-bet) 
2.2. 
Qaratqichaniqlovchishaklidaginisbiyso‘zlaryordamidabog‘lang
ananiqlovchiergashgapliqo‘shmagaplarningxususiyatlari 
 

---

43 
Aniqlovchi ergash gapli qo„shma gaplar tarkibidagi nisbiy so„zjuftligi 
a‟zolari bosh va ergash gaplarda bir xil kelishikda, ya‟ni qaratqich
kelishigida kelsa, bunday qo„shma gaplar qaratqich aniqlovchi shaklidagi
nisbiy so„zlar yordamida bog„langan aniqlovchi ergash gapli qo„shma gaplar
hisoblanadi. 
Masalan,
Kimning
omadi kelmasa,
o„shaning
oldida bitta-yu bitta yo„l
qoladi. (X. To„xtaboyev “Shirin qovunlar mamlakati”, 70-bet) 
Yuqoridagi gapda aniqlovchi ergash gap tarkibidagi nisbiy so„z so„roq
olmoshi bilan, bosh gap tarkibidagi nisbiy so„z esa ko„rsatish olmoshi bilan
ifodalangan. 
Ayrim hollarda bosh gap tarkibidagi predmetning kimga qarashliligini
ifodalagan kishilik olmoshi bilan ifodalangan nisbiy so„ztushib qolishi ham
mumkin. Ammo uningo„rni gapning mazmunidan bilinib turadi. Aniqlovchi
ergash gap orqali bosh gap tarkibidagi tushib qolgan nisbiy so„zni tiklash
mumkin. 
Masalan,
Agar