O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

6.5.3. Umumkasbiy fanlar 
6.5.3.1. Botanika
O’simlik xujayrasi va to’qimalari, O’simliklar anatomiyasi va morfologiyasi. Vegetativ va generativ 
organlar. O’simliklarning ko’payish xillari. Prokariot va eukariotlar. O’simliklar sistematikasi. Sistematik 

---

20 
kategoriyalarning iyerarxiya prinsipi. Tuban o’simliklar. Yuksak o’simliklar. Geobotanika (fitosenologiya) asoslari. 
Flora va o’simliklar qoplami. O’simlik jamoalari (fitosenozlar) to’g’risida tushuncha, ularda borayotgan ichki 
jarayonlar, yaruslilik, suksessiya, sinuziya, fitosenozlarning shakllanishi va almashinuvi. Fitosenozlardagi alfa- va 
beta-xilmaxillik. Zamonaviy sintaksonomiya prinsiplari. O’simliklar dunyosi muhofazasi va ulardan oqilona 
foydalanish.
6.5.3.2. Zoologiya
Hayvon organizmining tuzilish prinsiplari. Umurtqasiz hayvonlar, ularning asosiy tiplari, tuzilishi, 
ko’payishi va ahamiyati. Umurtqali hayvonlar, ularning asosiy tiplari, tuzilishi, ko’payishi va ahamiyati. 
Hayvonlarning Yer yuzi bo’ylab tarqalish prinsiplari. Zoogeografik viloyatlar. Hayvonlar ekologiyasi haqida 
tushuncha. Hayvonlarni muhofaza qilish va ularning resurslaridan oqilona foydalanish muammolari. 
6.5.3.3. Sitologiya va genetika asoslari
Hujayra–tiriklikning eng sodda birligi; hujayra nazariyasi; tadqiqot usullari; hujayrani funksional tuzilishi; 
o’simlik va hayvon xujayralari; biologik membranalar; plazmatik membrana; o’simlik hujayrasi qobig’i; sitoplazma: 
hujayraaro kontaktlar; yadro; yadro komponentlari va ularni funksiyalari; organellalar va ularni klassifikasiyasi; 
vakuollalar; endoplazmatik to’r; ribosomalar; oqsil biosintezi; Golji apparati; lizosomalar; plastidalar va 
mitoxondriyalar; hujayrani tayanch–harakat tizimi, mikrofilamentlar, mikronaychalar; sentriolalar; hujayralarning 
ko’payishi; turlari; hujayra sikli; mitoz, amitoz, meyoz turlari, fazalari, genetik ahamiyati; hujayra patologiyasi. 
Genetika asoslari. Monogibrid va poligibrid chatishtirishda organizmlarni belgi va xususiyatlarini 
irsiylanishini asosiy qonuniyatlari; allel bo’lmagan genlar ta’sirida belgilarni irsiylanishi: komplementar, epistaz, 
polimeriya: genlarni ko’plik ta’siri; pleyotropiya; belgilarni qo’shilib irsiylanishi; krossingover va uning mexanizmi; 
xromosomalar genetik xaritalari; jins genetikasi; belgilarni jins bilan qo’shilib irsiylanishi: irsiyatni molekulyar 
asoslari; genetik materialni o’zgaruvchanligi; mutasion o’zgaruvchanlik va klassifikasiyasi; gen, xromosoma va 
genom mutasiyalar; mutasiyalarni o’rganish usullari; modifikasion o’zgaruvchanlik; populyasiyalar genetikasi; 
odam genetikasi; odam genetikasi usullari; seleksiya; shtamm, nav, zot tushunchalari.