O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

bilishi va ulardan foydalana olishi; 

obyektlarning miqdoriy va sifat munosabatlarini ifodalash uchun matematik simvollardan foydalanish; 

eksperiment ma’lumotlarini ishlab chiqishning asosiy usul va yo’riqlaridan foydalanish; 

sodda differensial tenglamalarni analitik va raqamli yechishni tadqiq etish; 

hisoblash texnikasi imkoniyatlarini dasturlashtirish va undan foydalanish hamda dasturiy ta’minot; 

eksperemental ko’rsatkichlar yig’indisining son va miqdor tavsiflash; 

taqsimlanish qonunlari va statistik ma’lumotlarni tuzish; 

ma’lumotlar ishonchligini mezoni, dispers, korrelyasion va regress analizni, tajribalarni rejalashtirish; 

tajribaviy ma’lumotlarni qayta ishlashning asosiy usullarini qo’llay olish internetda ishlash, ulardan 
ekologiya va tabiat muhofazasiga oid saytlarni topish;

ma’lumotlarni to’plash va saqlash; 

ekologik veb-saytlarni ochish va ularning ish faoliyatini ta’minlash; 

muqobil energiya manbalaridan foydalanishning fizik imkoniyatlari va ulardan amalda foydlanish yo’llari; 

biologik jarayonlarda organik birikmalarni o’rni va tasniflash; 

biosfera va geosferada sodir bo’layotgan jarayon va hodisalarning kimyoviy jihatlari; 

atmosfera havosi ifloslanishining kimyoviy baholash metodlari va ularni qo’llash yo’llari; 

suv obyektlarining kimyoviy ifloslanishi va ularni analitik yo’l bilan baholanish;

tuproqlarni kimyoviy ifloslanishi va uni aniqlash yo’llari, geokimyo va biokimyo tushunchasi, umumiy va 
xususiy tomonlari; 

umumiy Yer bilimining ekologik jihatlari – mazmuni, mohiyati va amaliy ahamiyati 
haqidagi
ko’nikmalarga ega bo’lishi kerak
. 
5.2.3. Umumkasbiy fanlar bo’yicha talablar 
Bakalavr
: 
-tirik organizmlarning umumiy xossalari; 
-tirik va notirik materiyaning fundamental birligi to’g’risida, tirik sistemalarni tashkil etish; 
-organizmni funksional birligi, sistemalarning o’zaro ta’siri va bog’liqligi; 
-mikroorganizmla r, o’simliklar va hayvonlarni klassifikasiya qilish qoidalari; 
-yerda tirik organizmlarni paydo bo’lishining asosiy nazariyalari; 
-evolyusion qarashlar va evolyusion konsepsiyalarni taraqqiyoti, evolyusiya nazariyasi, evolyusion 
sistematik nazariyani paydo bo’lishi; 
-prokariot va eukariot organizmlarda hujayra tuzilishi, ularning o’xshashliligi va farqlari; 
-tirik hujayraning kimyoviy tarkibi va uni hayotiy jarayonlarida biokimyoviy reaksiyalarning ahamiyati; 
-irsiyat va o’zgaruvchanlikning qonunlari va mexanizmi; 
-bakteriya va viruslarning tuzilishi, ko’payishi, sistemaktikasi va fiziologiyasi; 
-yuksak va tuban o’simliklarning tashqi va ichki generativ organlarining tuzilishi, ularni kelib chiqishi va 
taraqqiyoti; 
-o’simliklarning kelib chiqishi, evolyusiyasi va boshqa tirik organizmlar bilan evolyusion bog’liqligi; 
-o’simliklarning yashash muhitida tarqalishi; 
-hayvon organizimining anatomik tuzilishi va ularni o’zaro ta’sirlanish mexanizmi; 

---

16 
- hayvon organizimining hayotiy jarayonlarida nerv va gumoral sistemalarining ahamiyati; 
-umurtqali va umurtqasiz hayvonlarda sistematik guruhlar vakillari; 
-tirik organizmlarning ekologik guruhlari; 
-Yerning har xil geografik zonalari flora va faunasi; 
-tirik organizmlarga atrof-muhitning abiotik, biotik va antropogen omillarning ta’siri; 
-biosferada mikroorganizmla r, o’simlik va va hayvonlarning roli; 
-biosferadagi modda almashinuvi; 
-hujayraning kimyoviy tarkibi, gormonlar, nuklein kislotalar, vitaminlar, uglevodlar, yog’lar, oqsillar,
fermentlar va modda almashinuvi; 
-o’simliklarda sodir bo’ladigan fiziologik jarayonlar
; 
-odam va hayvonlar organizmidagi organlar tizimi xususiyatlari va ularda kechadigan fiziologik jarayonlar; 
-biologik jarayonlarni fizikaviy asoslari; 
-tirik organizmlar va ularda kechadigan biologik jarayonlardan texnologik asos sifatida foydalanish;
-ekotizimlar biologik komponentlarining abiotik va biotik omillar bilan bog’liqligi; 
-biosfera evolyusiyasi va biosferada moddalar almashinuvi; 
-Yerning koinotda va quyosh sistemasida joylashishi; 
-gidrosfera, litosfera, atmosfera va uni xossalari; 
-monitoring milliy sistemasini tashkil etish; 
- ekotizimlar chidamliligi va o’zini qayta tiklash xususiyati; 
-tabiiy va tabiiy-antropogen landshaftlar; 
-«tabiat-jamiyat» tizimining o’zaro uzviy bog’liqligi va koevolyusiyasi; 
-tabiatni muhofaza qilish va tabiatdan foydalanishning qonunlari, qoida va tamoyillari; 
-ekologik-iqtisodiy rivojlanishning barqarorligi asoslari