Siyosatshunoslikka

84 
Mualliflar guruhi. Politologiya. 0 ‘quv qo‘llanma. T.A.Qodiriy nomidagi
xalq merosi nashriyot. “0 ‘AJBNT” markazi, 2002.-B.185
244

---

Uchinchidan, o‘zining olijanob maqsadlarida, kundalik hayotida 
siyosiy rahbarga suyanish, undan doimo adolat kutib yashash va unga 
nisbatan chuqur hurmat va ehtirom ko‘rsatish, siyosiy xulq-atvorda 
kuchli andishalikni namoyon qilish.
To‘rtinchidan, siyosiy erkinlikni axloq m e’yorlari doirasida qabul 
qilish.
Beshinchidan, bag‘rikenglik (tolerantlik), xalqaro totuvlik va 
ishonchga kuchli moyillik. Bunday tashabbuslami 0 ‘zbekiston Prezi­
denti Sh.Mirziyoyev tomonidan 2017-yil 19-sentabr kuni BMT Bosh 
Assambleyasi 72-sessiyadagi BMT Bosh Assambleyasining “M a’rifat 
va diniy bag‘rikenglik” deb nomlangan maxsus rezolutsiyasini qabul 
qilish taklifining ilgari surilishidan ham kuzatish mumkin.
3. Siyosiy madaniyat tasnifi
Siyosiy madaniyat bugungi kunda jahonda 200dan ortiq davlat 
bo‘lsa, har birida o ‘ziga xos ko‘rinishga ega. Tadqiqotchilar siyosiy 
madaniyatning mazkur xususiyatidan kelib chiqib, uni bir necha tur- 
larga ajratishgan.
Siyosiy madaniyatlaming tahlili va ulami qiyoslash uchun 
ko‘pincha amerikalik olimlar G.Almond va S.Verba tomonidan 
“Fuqarolik madaniyati” (1963-y.) kitobida taklif etilgan tipologi- 
yadan foydalaniladi. Ular siyosiy madaniyatning uchta ideal «sof» 
turini ajratib ko‘rsatganlar: patriarxal, tobelik, faollik.
Patriarxal siyosiy madaniyat (parochial)
mahalliy qadriyatlarga 
(qabila, urug‘-aymoq qadriyatlariga) yo‘naltirilganligi bilan ajralib 
turadi va mahalliy vatanparvarlik, oilaviylik, korrupsiya shaklida 
namoyon bo‘lishi mumkin. Individ global madaniyatni kam qabul 
qiladi, muayyan siyosiy rollami (masalan, saylovchi rolini) bajar- 
maydi. Aholi o‘zlarining davlatlari bilan g‘ururlanmaydilar, siyosatga 
qiziqmaydilar, ilmga intilish sust bo‘lib, bu haqda kamroq gapiriladi. 
Siyosiy raqobat deyarli yo‘q, fuqarolaming siyosiy institutlardagi 
ishtiroki
past sanaladi. Bu jamiyatlarda demokratiyani rivojlantirish 
juda mushkul sanaladi. Madaniyatning bunday turi siyosiy madani-
245

---

yat mahalliy submadaniyatlaming qatlami sifatida namoyon bo‘lgan 
davlatlar uchun xosdir.