Siyosatshunoslikka

Partiyani demokratik jamiyatning ideal miniaturasi sifatida qarar 
ekan, R.Mixels partiya oligarxiyalashuvining qonuniyligini umuman 
demokratiya taraqqiyotiga tatbiq etadi va davlatni boshqarishda 
barcha fuqarolaming ishtirok etishlari mumkin emasligi haqidagi 
xulosaga keladi.
Makiavellistlar maktabi nazariyalari Birinchi va Ikkinchi jahon 
urushlari o‘rtasidagi davrda ltaliyada, Germaniyada, Fransiyada 
keng tarqaldi. Ammo ulaming keng tarqalishi va mashhur bo‘lishi 
Amerika qit’asida yuz berdi. 30-yillarda Garvard universitetida 
V.Paretoni o‘rganishga oid seminarlar o‘tkazildi. G.Moskaning 
siyosiy hodisalami o‘rganishga empirik yondashuv haqidagi, 
tadqiqot obyekti jonli voqelik ekanligi to‘g ‘risidaga g ‘oyalari siyosiy 
fanning, xususan, Chikago maktabining shakllanishiga xizmat qildi. 
Siyosatshunoslaming umumjahon kongressida (Myunxen, 1970 
y.) siyosiy elitalar borasidagi ko‘plab tadqiqotlar uchun asos bo‘lib 
xizmat qilgan Italiya maktabining alohida rol o ‘ynaganligi qayd etildi.
Garold Lassuell( 1902-1978), Robert Dal(1915-yilda tug‘ilgan), 
Olvin Toffler(1928-yilda tug‘ilgan), Norberto Bobbio(1909-yilda 
tug‘ilgan) kabi politolog olimlar tomonidan yaratilgan konsepsiyalar 
klassik siyosatshunoslik fanidan hozirgi zamon siyosatshunoslik 
faniga o‘tish jarayonlariga asos bo‘lib xizmat qildi.
Garold Lassuell o‘zining “Siyosiy xulq-atvor tahlili. Empirik 
yondashuv” nomli asarida odamlar va axloq, din, fan va siyosat o‘rta- 
sidagi munosabatlar, siyosiy hodisalami anglash uslublari politologlar 
tomonidan qoMlanilayotgan terminlaming izohlari to‘g ‘risida 
xulosalarini bayon etgan.
Robert Dal o‘zining butun ijodiy faoliyati davomida siyosiy 
elita, liberal demokratiya nazariyalarining taraqqiyoti bilan bog‘liq 
masalalami tadqiq qilib kelmoqda. Uning“Demokratiya nazariyasiga 
kirish”, “Kim boshqaradi?”, “Amerika Qo‘shma Shtatlaridagi plyura­
listik demokratiya”, “Demokratiya haqida” kabi asarlarida zamonaviy 
demokratiya, demokratiyaga o‘tish bosqichlari, demokratiyaning 
turlari, barqaror demokratiya masalalari o‘zining talqinini topgan.
50

---