O o ‘ ‘ zbekiston respublikasi oliy va o

Transport vositasining ierarxik ko'rinishiga misol

---

Loyihalash aspektlari.
Ierarxik darajalarni tug‘diruvchi ob’ekt 
xossalari aks ettirilishining batafsilligi darajasi bo‘yicha bayonlarni 
ajratishdan tashqari turli aspektlar bo‘yicha bayonlar dekompozitsiyasidan 
ham foydalanishadi. Funktsional, konstruktorlik va texnologik aspektlar yirik 
aspektlarga kiradi. Ushbu aspektlarga taalluqli bayonnomalarni o‘zgartirish 
yoki olish bilan bog‘liq masalalarni yechish mos ravishda funktsional, 
konstruktorlik va texnologik loyihalash deb ataladi.
Funktsional aspekt ob’ektda ro‘y beradigan fizikaviy va informatsion 
jarayonlarning xarakteri va ishlashining asosiy printsiplarini aks ettiradi va 
printsipial, funktsional, strukturaviy, kinematik sxemalarda va ularga ilova 
qilinadigan hujjatlarda o‘z ifodasini topadi.
Konstruktorlik aspekt funktsional loyihalash natijalarini amalga
oshiradi, ya’ni ob’ektlarning geometrik shakllarini va ularning fazoda o‘zaro 
joylashishini ta’minlaydi.
Texnologik aspekt konstruktorlik loyihalash natijalarini amalga 
oshiradi, ya’ni ob’ektlarni tayyorlash metodlari va vositalarini bayon qilish 
bilan bog‘liq.
Ob’ekt xossalarini differentsiyalab (tabaqalashtirib), ya’ni undan bir 
qator nimtizimlar va shunga mos aspektlar sonini ajratib bayon qilish 
mumkin. Masalan, funktsional aspektni bayon qilinayotgan hodisalarning 
fizikaviy asoslariga ko‘ra elektrik, mexanik, gidravlik, kimyoviy va shu kabi 
aspektlarga bo‘lish mumkin. Bunda elektromexanik tizim bayonida elektrik 
va mexanik nimtizimlarning bayonlari, yadroviy reaktor bayonlarida –
gazodinamik, issiqlik, fizika-neyronli nimtizimlarning, optika – elektron pribori 
bayonlarida – elektrik va optik nimtizimlarning bayonlari paydo bo‘ladi.

---