Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua

«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS»
 
SCIENCECENTRUM.PL 
ISSUE 3 
ISBN 978-83-949403-3-1 
67
Bolaning ongi va tafakkuri endi shakllanib kelayotgan maktabgacha ta‘lim 
jarayoni bolaning mantiqiy tafakkur qila olish salohiyati, aqliy rivojlanishi, 
dunyoqarashi, jismonan sog‘lom bo‘lishga, moddiy borliq go‘zalliklarini his eta 
olishga, go‘zallik va nafosatdan zavqlana olish, milliy urf-odatlarni o‘zida singdirish 
va ardoqlash, ularga rioya qilishga o‘rgatadi. O‗zbek xalqining yosh avlodni hayotga 
tayyorlashda ko‗p asrlar davomida qo‗llagan usul va vositalari, tadbir shakllari, 
o‗ziga xos urf-odatlari va an‗analari, ta‗lim-tarbiya haqidagi g‗oyalari va hayotiy 
tajribasi mavjud. Bu meros o`zbek xalqi ichidan o
‗tmishda ko‗plab alloma-yu 
donishmandlar yetishib chiqishiga asos bo‗lgan.
Bizning xalqimiz azaldan kitobni har narsadan aziz deb bilgan. 
Mamlakatimizda Prezident Shavkat Mirziyoevning «Kitob mahsulotlarini chop etish 
va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini 
oshirish hamda targ`ibot qilish bo`yicha komissiya tuzish to`g`risida» farmoyishi 
ijrosini ta`minlash maqsadida bir qator loyihalar amalga oshirilmoqda. Bu jarayonda 
maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalar kitobxonligi borasida ham qator ishlar amalga 
oshirilmoqda. Ma`lumki, maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalar kitobxonligi 2 
yoshdan 7 yoshgacha bo`lgan davrni qamrab oladi. Maktabgacha ta'lim yoshidagi 
bolalar kitobxonligi asosan ota-onalar va tarbiyachilar tomonidan amalga oshiriladi. 
Hali o'qish, yozish, chizishni bilmaydigan maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalar 
dunyo sirlaridan butunlay bexabar bo'ladilar. Shunga qaramay, kichkintoylar o'zlarini 
qurshagan olamni tezroq bilib olishga, uni o'rganishga intiladilar. Bunda ota-onalar, 
bog'chalarda esa tarbiyachilar bolalarga yaqindan yordam berishlari, ya'ni ularga 
badiiy asarlardan parchalar o'qib berishlari lozim. Ota-onalar va tarbiyachilarning 
bolalar adabiyotidan foydalana bilishlari, uyda va bog‘chada kitobxonlikning sifat va 
samarasini yanada yuqori darajaga ko`tarish, bolaning badiiy kitoblarga bo`lgan 
muhabbatini oshirish ishlarini yaxshilash vositalaridandir. 
Maktabgacha ta`lim yoshidagi bolalar kitobxonligini shakllantirishda 
maktabgacha ta`lim muassasasi hamda ota-onalar zimmasiga nihoyatda murakkab 
va mas'uliyatli vazifa yuklanadi. Buning uchun ota-onalarning o'zi ham yuksak didga 
ega, ma'rifatli va bilimli bo'lishlari kerak. Ma'lumki, bola kitobni sevsagina, 
keyinchalik kitob uning ma'naviy hayotida muhim rol o'ynaydi. Bu davr bolalariga 
o'qib beriladigan har qanday asarning hajmi qisqa, mazmuni sodda bo'lishi talab 
etiladi. Shuningdek, bunday kitoblarning rasmlari rang-
¬barang, harflari esa yirik-
yirik bo'lishi maqsadga muvofiq. Maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalar tinglaydigan 
asarlarning katta ko'pchiligini alla-qo'shiq, ertak topishmoq, maqol, tez aytish kabi 
xalq og'zaki ijodi asarlari tashkil etadi. Bundan tashqari, yozma adabiyotdagi 
yuqoridagi talablarga to'la-to'kis javob beradigan asarlar ham maktabgacha ta'lim 
yoshidagi bolalar uchun qo'l keladi. 
Bolalar adiblari boladagi dunyoni bilishga intilishni his etib, uning xarakterini 
yaratishga harakat qiladi, ya`ni hayotdagi muhim, xarakterli voqea va hodisalarni 
badiiy obrazlar orqali bolalar nutqiga mos tilda tasvirlab berishadi. Bu yoshdagi 
bolalarga tavsiya etiladigan asarlar hayot haqida muayyan tasavvur berishi bilan 
birga zavq-
¬shavq bag'ishlaydi. Tarbiyachi va ota-onalar maktabgacha ta'lim 
yoshidagi bolalarga o'qib beriladigan asar tilining badiiy jihatdan puxta-pishiqligiga, 
tushunarli, aniq va ravonligiga alohida e'tibor berishi zarur. Maktabgacha ta`lim 
yoshidagi bolalarga mo`ljallangan kitoblarning mavzu doirasi tor bo`lmasligi, 
aksincha, ularda hayot har taraflama aks ettirilgan bo`lishi lozim. Biroq bu o`rinda 

---