135
2. У уз фаолиятига ва ходимларнинг мувафаккиятига
эътибор билан карайдими
ѐки шахсий ютуклари билан бандми?
3. Бошка булимлар рахбарлари билан яхши ишлаб кетаоладими ѐки ѐлгиз
ишлашга мойилми?
4. Уз ишининг эгаси була оладими ѐки жорий ишлар куршовида колиб кетадими?
Ташкилотчилик ишларига этарли вакт ажрата оладими ѐки факат кундалик
ишлар билангина шугулланадими?
5. У уз гурухи мехнатини яхши ташкил этаоладими?
6. Бажарилган ишлар хакида хисобот килишгакурби этадими?
7. Умуман у яхши таассурот колдира оладими?
8. У яхши укитувчига хос хислатга эгами?
9. У интизомни саклай оладими, ишга ярамас ходимларни ишдан бушата
оладими?
10. У дам олишга куп вакт ажратаоладими?
11. У психология, социология, одоб, философия каби уз ишига алокаси булган
умумий муаммоларни ургаиишга куп вакт ажратаоладими?
12. У одамларни
тушуниш кобилиятига эгами, одам ларнинг муаммо ва
талабларига кизикиш ва хайрихохлик билан карай оладими?
13. У самимий хамкорлик учун уртокларча шароит яратиш кобилиятига эгами?
14. Уз-узини тутиб тураоладими, хакикатгуйми ѐки шошколоклик, бетайинлиги
билан кул остида ишловчиларда хавотирлик, асабийлик уйготадими?
15. У хамма ходимларга бирхил муносабатда буладими ѐки яхпш курган
одамларини ажратиб юрадими?
16. У ортикча эхтиросга берилмай аник ва осойишта гапираоладими?
17. У
янги имкон, восита ва яхши услубларни кидира оладими ѐки у кишини
азобга соладиган усулларни куллайдими?
18. У тулик ахборотга эга булмай капоп кабул кила оладими, айрим тахминлар
асосида харакат килаолиш ички туйгу ва ишончга эгами?
Юқорида кайд килиб утилган купчилик саволларга олинадиган жавоблар
сизга шахсий нуктаий назарни ишлаб чикишингизга ва рахбар урнига даъвогар
хакида маълум фикр пайдо булишига ѐрдам беради. Тадқиқотчи Ф. Маматқулова
раҳбарларнинг маънавий психологик маданиятини к;уйидаги боскичларга
ажратиб урганишни мақсадга мувофиқ деб ҳисоблайди.
Биринчидан, маънавияти нисбатан кам савияда шаклланган раҳбарлар.
Бундай
раҳбарлар оддий ахлоқий-руҳий фазилатлардан анча маҳрум ва жамият маънавий
меъѐрларини аввало тушуниб этмайдиган, менсимайдиган раҳбар ходимлардир
(афсуски бундай раҳбарларни таълим муассасаларида ҳам учратиш мумкин).
Иккинчн тоифадаги раҳбарлар маънавий маданият эгалари ахлоқий даражаси
паст булиши билан бирга жамоат фикри, оила, халқ анъаналари ва бошқа шу
каби қадриятлар билан боғланмаган психологик муҳитни тез-тез бузиб
турадиган раҳбарлардир. Учинчи тоифадаги раҳбарлар қаторига ахлоқ
меъѐрларини хаѐтий зарурат сифатида
ички ишонч ва туйгу билан
ѝзлаштирмасдан, уларни кѝр-кѝрона қабул қилувчилар киради. Бундай
раҳбарлар кѝп ѝқиб ѝрганади, улар назарий жиҳатдан юқори билимга эга бѝлади,
136
амадда эса бу билимларни қѝллай олмайди ѐки ташкилотчилик қобилияти
этишмайди. Тѝртинчи тур раҳбарлар руҳий-суст, маънавий маданиятли булсада,
адолатсизликни уткир ҳиссиѐт билан қабул қилади.
*Уларда ахлокий билимлар етарли, аммо уларни руѐбга чикариш учун
ташаббускорлик, мустақиллик ва иродавий шижоат этишмайди. Бешинчи
тоифадаги раҳбарлар маънавий маданиятни ва сиѐсий психологик билимларни
этарли
даражада эгаллаган, ташаббускор ва шижоатли булади. Бу раҳбарларда
чуқур билим, теран тафаккур, уткир мушоҳада, маънавий ҳиссиѐтлар бой булади.
Уларнинг амалий фаолиятлиси бу фазилатларни намоѐн қилади. Кѝриниб
турибдики, психологик билимларни атрофлича ѝзлаштирган раҳбар юқори
даражадаги маданият, хули;, ахлоқ категорияларини ѝзида доимий характерга
айлантирган бѝлади. Бу эса рахбар узида индивидуал ва интеллектуал савиясини
ҳар томонлама шакллантириб боришни тақозо қилади. Таълим муассасаларини
бошқаришнинг таъсирчанлиги бевосита рахбар ходимларга боглиқ. Мустақиллик
йилларида таълим муассасаларини малакали раҳбарлар билан мустаҳкамлаш
соҳасида кѝпгина ишлар қилинди. Аммо олий таълим, урта- мактаб, ѝрта-махсус,
касб-ҳунар таълими муассасаларида бу муаммо ҳамон жиддийлигича сақланиб
келмоқда. Салоҳиятли, шаклланган рахбар ходимлар армиясини тайѐрлаш
жараѐни ута мураккаб ва узоқ даврни ҳамда бу соҳага комплекс ѐндашишни талаб
этади. Шунинг учун олий таълим, урта таълим, ѝрта-махсус, касб-ҳунар таълими
муассасаларида фаолият кѝрсатаѐтган раҳбарларнинг кичик жамоасидан тортиб,
катта лавозимларда фаолият кѝрсатаѐтган барча рахбар ходимларини аниқ мақсад
сари юналтириб бориш, уларни миллий ва умуминсоний қадриятлар
заминида
мустақил Республикамизнинг ватанпарвар раҳбари этиб шакллантиришга ҳамда
уларда миллий ғурур, миллий феъл-атворнинг энг яхши сифатларини тарбиялаш
ва такомиллаштириш зарур.
Do'stlaringiz bilan baham: