Tir convention Uzbekistan

bo‘lmaydigan har qanday og‘ir yoki katta predmetni anglatadi; 
q) 
"kafolat birlashmasi" Ahdlashuvchi tomon bojxona organlarining XYT 
tartibidan foydalanayotgan shaxslarga kafil sifatida ruxsatini olgan 
birlashmani anglatadi; (ECE/TRANS/17/Amend.30, 2012 yil 13 sentabrda 
kuchga kirgan)
r) 
"xalqaro tashkilot" atamasi Ma’muriy qo‘mita xalqaro kafolatlar tizimini 
samarali tashkillashtirish va ishlashi uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga 
olish vakolatini bergan tashkilotni anglatadi.
(ECE/TRANS/17/Amend.30, 2012 yil 13 sentabrda kuchga kirgan)

---

b) QO‘LLASH SOHASI
2-modda
Mazkur Konvensiya orada qayta yuklanmasdan yo‘l transport vositalari, 
transport vositalari tarkiblari yoki konteynerlarda, bitta Ahdlashuvchi tomonning 
jo‘natish bojxonasidan ikkinchi Ahdlashuvchi tomonning, yoki XYT tashishning 
boshlanishi va yakunlanishi o‘rtasida ma’lum qismi avtomobil transporti bilan 
amalga oshirilishi shartida xuddi o‘sha Ahdlashuvchi tomonning bojxonasigacha, 
bitta yoki bir nechta bojxonalarni kesib o‘tib amalga oshiriladigan yuklarni 
tashishga taalluqli.
(ECE/TRANS/17/Amend.21, 2002 yil 12 mayda kuchga kirgan)
1-moddaga tushuntirish xatlari 
0.2-1 2-moddada shu narsa nazarda tutilgandiki, XYT kitobchasidan foydalanib amalga 
oshiriladigan tashishlar marshrutning bir qismi boshqa mamlakatning hududida 
amalga oshirilishi shartida, bitta mamlakatning hududida boshlanishi va 
yakunlanishi mumkin. Bunday holatda jo‘natish mamlakati bojxona xodimlariga 
XYT kitobchasidan tashqari yukni erkin olib chiqishni ta’minlovchi milliy hujjat 
taqdim etilishini talab qilishga hech narsa to‘sqinlik qilmaydi. Biroq, bojxona 
organlari bunday hujjat taqdim etilishini qistamasliklari va uning o‘rniga XYT 
kitobchasiga tegishli belgi kiritilishiga rozi bo‘lishlari tavsiya etiladi.
0.2-2 Mazkur moddaning qoidalari ko‘ra, bunday tashishning faqat bir qismi avtomobil 
transporti bilan amalga oshirilishida yukni XYT kitobchasidan foydalanib tashishga 
ruxsat beriladi. Ushbu qoidalarda
tashishning qaysi qismi avtomobil transporti 
bilan amalga oshirilishi kerakligi aytilmagan; bu XYT tashishlarining boshlanishi va 
oxiri o‘rtasidagi qandaydir joyda sodir bo‘lishining o‘zi yetarli. Biroq, yuk 
jo‘natuvchining dastlabki niyatiga qaramasdan shunday bo‘lishi mumkinki, yoxud 
tijorat maqsadlari, yoxud yo‘l-transport vaziyatlari sababli kelib chiqqan 
ko‘zlanmagan sabablarga ko‘ra, tashishlarning hech qanday qismini avtomobil 
transportida amalga oshirish imkoni bo‘lmasligi mumkin. Bunday istisno hollarda, 
shunga qaramay, Ahdlashuvchi tomonlar XYT kitobchasini qabul qilishlari kerak, 
va 
kafolat 
birlashmalarining 
javobgarligi 
kuchda 
qoladi. 
(ECE/TRANS/17/Amend.21, 2002 yil 12 mayda kuchga kirgan)

---

2-moddaga sharhlar
XYT kitobchalaridan foydalanish
Ayrim hollarda bojxona plombalari va muhrlarini olib, ulardan yolg‘on maqsadlarda 
foydalanish uchun XYT kitobchalari davlat ichidagi tashishlarda ishlatilgan (masalan, 
ichki bojxonadan chegarada bojxonasigacha, keyingi davlatning bojxonasiga kitobchani 
taqdim etmasdan).
Milliy bojxona organlarini bunday holatlar haqida o‘z vaqtida xabardor qilish uchun 
XATI barcha imkoniyatlarni ishga solmoqda.
(TRANS/GE.30/AC.2/12, 34 band; TRANS/GE.30/35, 64 va 65-bandlar)
Tashishning bir qismi avtomobil transporti orqali amalga oshirilmaydigan holatda 
XYT tartibidan foydalanish
Konvensiyaning 2-moddasiga muvofiq, agar XYT tashishlarining ma’lum qismi uning 
boshlanishi va yakuni o‘rtasida avtomobil transportida amalga oshiriladigan bo‘lsa, 
boshqa transport turlaridan foydalanish mumkin (temir yo‘l va daryo transporti va h.k.).
Boshqa turdagi transportda amalga oshirilayotgan tashish uchastkasida XYT kitobchasini 
saqlovchi: 
- Konvensiya 26-moddasining 2-bandiga muvofiq bojxona organlaridan XYT 
tashishlarini to‘xtatib turishni iltimos qilishi mumkin. To‘xtatib turilgan XYT tashishlarini 
tiklash uchun bojxona rasmiylashtiruvi va bojxona nazorati boshqa turdagi transport 
tomonidan amalga oshirilayotgan uchastkaning oxirida ta’minlanishi kerak. Agar jo‘natish 
mamlakatida butun yo‘nalish bo‘ylab tashish avtomobil transportida amalga 
oshirilmayotgan bo‘lsa, unda jo‘natish joyi bojxonasida XYT operatsiyasini boshlash va 
uni to‘xtatilishini XYT kitobchasining №1 va №2 yirtma varaqalarini bir vaqtda ajratib, 
darhol tasdiqlash mumkin. Bunday sharoitlarda mazkur mamlakat hududida yo‘lning 
qolgan qismida XYT kafolati amal qilmaydi. Biroq, Konvensiyaning 26-moddasi 
qoidalariga muvofiq, boshqa Ahdlashuvchi tomonda boshqa turdagi transport bilan amalga 
oshirilayotgan tashish uchastkasining oxirida joylashgan bojxonada XYT tashishlari 
osongina tiklanishi mumkin; yoxud
- XYT tartibidan foydalanish mumkin. Biroq, bunday holda XYT kitobchasining 
saqlovchisi mazkur mamlakatda XYT operatsiyasi faqat milliy bojxona organlari quyidagi 
punktlarda (vaziyatlarga qarab) XYT kitobchasini tegishli tarzda rasmiylashtirishni 
ta’minlash holatida bo‘lgandagina XYT operatsiyasi qo‘llanilishi mumkinligini hisobga 
olishi kerak: oraliq kirish bojxonasida, oraliq chiqish bojxonasida va belgilangan joy 
bojxonasida.
(TRANS/WP.30/AC.2/67, 64-band va 4-ilova)