Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

34.5-сҥўрет. Ишки дийўал ҳәм қабатлар аралық плиталар тутасқан жойда даўыс 
изоляциясы қистирма материаллары ҳәм буйымларыни ислетиў схемасы 

---

227 
1-ишки юк кўтарувчи дийўал панели; 2-қабатлар аралық панел; 3-полосали ямаса даналы 
юкламали қистирмалар. 
Полоса кӛринисидаги қистирмалар яхлит қистирмаларга нисбатан юкни кӛп кӛтереди. 
Даўыс изоляциясы қистирмалари доимо юклама астында ишлагани ушын ўақыт даўамында 
деформацияланыўи ҳәм изоляциялаш хусусияти пасайиши мүмкин. 
Даўыс изоляциясы материаллары ҳәм буйымлары қовушоқ-эластик хусусиятлари билан 
характерланади ҳәм олардыӊ динамик эластиклик модули (Е
д
) 15 МПа дан жоқары 
болмаслығы талап етиледи. 
Геўек-талшықлы даўыс изоляциясы қистирма материаллары-жумсақ минерал ҳәм 
шийша пахталар, ярым бикр ҳәм бикр буйымлар Е
д
кӛрсеткиши 0,5 МПа гача, түсетуғын 
рухсат етилген юклама болса 0,002 МПа. Геўек-талшықлы даўыс изоляциясы 
материалларнининг орташа тығызлығы 75-175 кг

м
3
. 
Геўек-губкали даўыс изоляциясы қистирма материаллары ҳәм буйымлары 
кӛбикпластлар ҳәм резиналар тийкарында болыўы мақсетке муўапық болады. Олардыӊ Е
д
кӛрсеткиши 1-5 МПа. 
Даўыс изоляциясы буйымлардыӊ деформативлиги материал ичидаги ҳаўа эластиклиги 
ҳәм материал скелети эластиклиги йиғиндисига тенг. олар тӛмендегише деформацияланади: 
жумсақ материаллар (М) салыстырмалы қысылыўи 15% жоқары, ярым бикр (ПЖ) 
материаллар салыстырмалы қысылыўи 5-10%, бикрлариники (Ж)-5% гача, қаттиқлариники 
(Т) 0 гача. 
Даўыс изоляциясы материалларыныӊ бикрлиги қистирма қалыӊлығыга ҳәм 
материалдыӊ динамик эластиклик модулига байланыслы болады. 
Айрым даўыс изоляциясы материалларыныӊ тийкарғы қәсийетлери орташа тығызлығы, 
динамик эластиклик модули, қисқа мүддетли ҳәм узақ мүддетли тәсир етиўши юклама 
тәсиринде пайда болатуғын салыстырмалы қысылыў 34.5-кестеде берилди. 
Ҳәзирги күнде цемент-пайрахали плиталар полат каркас ямаса металл профиллар ичига 
жойлаштирилган ҳалда (10 мм қалыӊлықта) санаат имаратларыда даўыс изоляциясы 
сыпатында ишлатилмоқда.