Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
150 
uylanmaslik shartlari bekor qilindi. Ibodatlar faqatgina lotin tilida olib borilishi, 
Bibliyaning faqatgina ruhoniylar tomonidan sharhlanishi zarurligi shartlari inkor 
etildi. Bibliya milliy tillarga tarjima qilindi, uni sharhlash har bir xudojo’yning eng 
muhim burchi bo’lib qoldi. 
Asror
(tainstva)lardan faqat cho’qinish va mansublik 
(cherkovga) e’tirof etiladi. Ibodat va’znasihatlar, birgalikdagi ibodat va suralarni 
kuylashdan iborat bo’ldi. 
Lyuter tomonidan tuzilgan Reformatsiya bosh taomillari 95 tezis shaklida 
yozib berilgan. Ular Vittenberg nasroniy cherkovining shimoliy eshiklariga yozib 
qo’yilgan. Tezislarning bir nusxasida Iso payg’ambar: «Tavba qiling, chunki 
samoviy shohlik yaqinlashib qoldi», deb jar solganida shuni ta’kidlaydiki, imon 
keltirganlar hayoti boshdan-oyoq to’xtovsiz tavba tazarrudan iborat bo’lmog’i 
darkor. 
Tavba-tazarru ruhoniy (avliyo) oldidagi birgina tazarrudan iborat emas. 
Birinchi to’rt tezisda Lyuter ta’kidlaydiki, haqiqiy tavba uzoq muddatli jarayondir, 
birgina xatti-harakat bilan ro’yobga chiqmaydi. Bu bilan u katolitsizmdagi «a’rof» 
va u bilan bog’liq indulgentsiya masalasini rad etadi. Aytadiki, Papa faqat o’zi 
belgilagan jazoni olib tashlashi mumkin. Cherkov hech qaysi samoviy jazodan 
insonni ozod qila olmaydi. Tavba-tazarru qonunlari tiriklar uchun joriy qilinadi 
(belgilanadi). «Ruhlar uchun indultgentsiya olgan shaxslarga tavba-tazarru qilish 
talab qilinmaydi», degan ta’limot Iso ta’limoti emas. Chindan tavba qilgan 
kishilarning gunohlarini Xudo kechadi va abadiy azobdan ozod qiladi. Gunohkor 
papa yorlig’isiz ham bunday mag’firatdan umid qilishi mumkin. Bu yerda va 
keyingi bir qancha tezislarda papaning a’rof ustidan hukmronligi rad etiladi. 
Lyuter bir necha tezislarda ta’kidlaydiki, chindan tavba qilgan, nadomat 
chekkan xristian «samoviy jazoga shoshilmaydi, ya’ni unga samoviy jazo joriy 
etilmaydi». 
Lyuterning ta’kidlashicha, cherkovning haqiqiy xazinasi muqaddas Injil va 
Xudoning marhamatidir. «Xayrli amallar xazinasi»ning mavjudligi kambag’allar 
uchun emas, boylar uchun foydalidir, bu xazinalarga papa marhamati bilan emas, 

---