Materialshunoslik va yangi materiallar texnologiyasi

 
Nazorat savollari. 

---

52 
1. Qiyin eriydigan metall deb qanday metallga aytiladi?
2. Sovuqqa chidamli material deb qanday materialga aytiladi? Misol keltiring. 
3. Qanday materiallar radiatsiyaga chidamli deyiladi? 
4. Qanday qotishmaga elektrotexnik po’lat deyiladi? 
5. E13-Harf va raqamlar nimani belgilaydi? 
6. Qanday metallga dielektrik deyiladi? 
7. Qattiq va yumshoq magnitli metallarni bir-biridan farqi nimada? 
8. EX5K5 Qanday material va harf va raqamlar nimani belgilaydi? 
9. Qanday materiallarga magnitli materiallar deyiladi? 
10. Misollar bilan izoxlang?
 
 
4-Modulь. Mashinasozlikda qo’llaniladigan materiallar haqida
dastlabki ma’lumotlar 
9-mavzu. Rangli metallar va ularning qotishmalari. 
Reja: 
 
1.
Rangli metallarning ahamiyati qanday?
2.
Mis va uning qotishmalari.
3.
Latunlar va bronzalar gruppasi.
4.
Alyuminiy va uning qotishmalari. 
5.
Magniy va uning qotishmalari. 
6.
Titan va uning qotishmalari. 
Tayanch iboralar: rangli metall, legirlovchi, o’rta legirlangan, kam legirlangan, mis, 
alyumini, magniy, titan, qotishma, latun, bronza.
Rangli metallar va ularning qotishmalari haqida dastlabki ma’lumotlar. Rangli metallar va 
ularning qotishmalarning mashinasozlikdagi ahamiyati. Rangli metall qotishmalari turlari, 
umumiy xossalari va qo’llanilishi haqida ma’lumotlar. 
Rangli metallarga mis, alyuminiy, qalay, qo’rg’oshin, rux, nikel, titan, magniy va 
boshqalar, shuningdek ularning qotishmalari kiradi. Zamonaviy mashinasozlikda rangli 
metallarning ahamiyati juda katta, ayniqsa energetika, elektrotexnika, radioelektronika, 
samalyotsozlik va avtomobilsozlik sanoatlarida va aloqa sohalarida rangli metallar va ularning 
qotishmalari juda ko’p ishlatiladi. O’zbekiston rangli metall rudalarining zaxiralari bo’yicha 
dunyoda yetakchi davlatlar qatoriga kiradi. Rangli metallarning rudalarida bir vaqtning o’zida bir 
qancha turli metallar: qo’rg’oshin, qalay, mis, oltin, kumush, temir, simob va nodir metallar 
uchraydi. Bunday rudalar ko’pmetalli rudalar deyiladi. SHuning uchun rangli metallarning 
rudalarini kompleks qayta ishlab bir vaqtning o’zida hamma qimmatli metallarni ajratib olishga 
harakat qilinadi. O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini rivojlantirishda mis va alyuminiy ishlab 
chiqarishni sezilarli ko’paytirish, shuningdek qo’rg’oshin, qalay, magniy, nikel, titan, volьframli, 
molibdenli va titanli kontsentratlarni, hamda qimmatbaho metallarni ishlab chiqarishni 
kengaytirish muhim axamiyatga ega.